Những ảnh hưởng do sự diễn đạt thiếu chín chắn
Cái lối trống đánh xuôi kèn thổi
ngược đó còn được thể hiện trong việc
đề ra một cách quá chủ quan các phương
pháp quy trình đang hết sức phổ biến
trong công tác giảng dạy ở bậc học phổ
thông. Phương pháp được dùng để khám
phá, để tra vấn phản ánh, không thể nào
được đem đồng nhất với phương pháp
bộc lộ ra sau khi sự khám phá đã thực
hiện xong. Trong sự vận động đích thực
của óc suy luận, trí óc trong thái độ tìm
kiếm, thái độ truy tìm, thái độ phóng
chiếu, thái độ thử cái này cái kia; đến
khi nào rút ra được kết luận thì việc tìm
kiếm ngừng lại. Người Hy Lạp từng bàn
luận: “Làm thế nào mà việc học tập (hay
sự tra vấn) có thể xảy ra? Là vì hoặc
chúng ta đã biết rõ điều gì chúng ta theo
đuổi, và khi đó chúng ta không học;
hoặc chúng ta không biết, và khi đó
chúng ta không thể hỏi, vì chúng ta
không biết phải tìm kiếm cái gì.” Tình
thế lưỡng nan này ít ra cũng có tính gợi
mở, vì nó chỉ tới một khả năng chọn lựa
thực sự: việc áp dụng sự hoài nghi, sự
gợi ý tạm thời, sự thử nghiệm vào trong
việc tra xét. Sau khi chúng ta đã đạt tới
kết luận thì việc cân nhắc lại các bước
của quá trình nhằm xem lại điều gì hữu
ích, điều gì có hại, điều gì là hoàn toàn
vô tác dụng, sẽ giúp ích cho việc ứng
