Khỏi cần bàn luận nhiều về nhân tố
thuyết trình trong bài học thuộc, vì trong
nội dung Chương XIV đã bao hàm chủ
đề này ở mục có tiêu đề về quan sát và
truyền đạt thông tin. Chức năng của
thuyết trình là cung cấp những vật liệu
giúp ta nhận rõ bản chất vấn đề và cung
cấp những gợi ý để xử trí với nó. Vấn đề
trong thực tế của người thầy là làm sao
duy trì sự quân bình giữa một bên có
quá ít thể hiện và lời nói không đủ gây
kích thích suy ngẫm và một bên có sự
trình bày quá lê thê làm chặn lấp tư duy.
Miễn sao người học thực sự dấn mình
vào một chủ đề, và miễn sao người thầy
sẵn lòng trao cho người học một không
gian tự biên tự diễn đủ để xoay xở với
những gì người học đã tiếp thu và nhập
tâm (không đòi hỏi cứng nhắc mọi thứ
phải được lĩnh hội hoặc được tái hiện),
lúc đó chỉ có một nguy cơ tương đối nhỏ
là một học viên nào đấy có thừa nhiệt
tình sẽ thuyết trình quá nhiều về một chủ
đề.
II. Như chúng ta đã thấy, công đoạn
hợp lý nhất trong tra vấn phản thân
chung quy ở sự thảo luận cặn kẽ một ý
kiến, thông qua việc kết hợp phép so
sánh với tương phản và kết thúc ở việc
định nghĩa hay diễn đạt chính xác.
