đạo làm cho triều chính ngửa nghiêng, lòng người ly tán. Anh vua là
Cung Túc Đại vương Dục mê đào hát, cướp vợ dân...
c) Vua Nghệ Tông nhu nhược, yếu hèn: Ngày 15 tháng 11 năm Canh
Tuất (1370), Cung Định vương Phủ - lúc ấy đã 40 tuổi, lên ngôi
Hoàng đế, tức Trần Nghệ Tông (1370 - 1372). Tuy Nghệ Tông làm
vua chỉ có 2 năm nhưng ở trên cương vị Thái thượng hoàng suốt cả 3
đời vua sau, trải qua 22 năm (Nghệ Tông mất vào tháng Chạp năm
Giáp Tuất - 1394). Trên nguyên tắc, tất cả quyền bính lúc ấy vẫn thuộc
về Nghệ Tông nhưng thực tế suốt cuộc đời nắm quyền nguyên thủ
quốc gia, bên cạnh Trần Nghệ Tông còn có sự hiện diện của nhân vật
Lê Quý Ly. Quý Ly là người được vua Nghệ Tông hết lòng tin dùng,
Nghệ Tông hay nghe theo lời Quý Ly nên chính Quý Ly mới thật là
người có vai trò quyết đoán mọi việc chính sự của triều Trần kể từ
đây...
Bản chất Nghệ Tông là người nhu nhược, không dám quyết đoán
việc gì. Ngay từ lúc Nhật Lễ chiếm ngôi, dù thấy họa sắp lây đến với
mình, ông vẫn dùng dằng, lưỡng lự, đến khi có nhiều người khuyên
nhủ, thúc giục tới nơi, ông mới chịu lánh thân về mạn Đà Giang... Sau
đó, triều thần tôn thất cùng nhau khuyên ông về kinh trừ loạn, lúc đầu
ông cũng nghẹn ngào từ chối, mọi người hai, ba lần mời lên kiệu, sau
cùng ông mới chịu nghe theo... Thấy thế lực phù trợ của ông mạnh,
Nhật Lễ mới nghe theo lời Thiếu úy Trần Ngô Lang (đã dự mưu trước
cùng với phía Nghệ Tông) viết thư tạ tội và ra tận ngoài thành phủ
phục đón đón vua
. Trước sự tình ấy, Nghệ Tông cảm động ôm lấy
Nhật Lễ khóc lóc kể rằng: “Không ngờ sự thể ngày nay đến thế này!”.
Cung Tuyên vương Trần Kính thấy vậy bực mình, giơ kiếm quát:
“Nay vâng mệnh trời đánh kẻ có tội. Tên tội nhân kia sao còn được
nói lôi thôi! Bệ hạ há nên vì lòng nhân từ bịn rịn mà bỏ mất nghĩa lớn
sao!” Nói xong, Cung Tuyên vương cho lôi Nhật Lễ ra, giam vào một
nơi. Sau đó cha con Nhật Lễ bị đánh chết
