a) Dưới quyền Dụ Tông, trong triều có một đám cận thần phục vụ
những chuỗi ngày trác táng của vua; dưới quyền đám cận thần này tất
còn có những tay chân khác nữa. Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Dụ
Tông ham chơi bời, lười chính sự, quyền thần nhiều kẻ làm trái phép
nước”
. Trâu Canh bày vẽ cho vua những trò dâm dật, Canh lại dâm
dật với cung phi của vua cũng không phải tội. Bùi Khoan nhờ có tài
uống rượu hầu vua mà được thưởng tước 2 tư...
Bọn quyền thần đã lợi dụng sự tối tăm, sa đọa của vua để thi nhau
rượu chè be bét, làm mưa làm gió trong triều và ức hiếp dân chúng
ngoài xã hội. Các quan chức đổ xô chiếm hết nguồn sống của dân, gây
nên một tình thế xã hội vô cùng quẫn bách...
Trong hoàn cảnh bi đát đó, quan Tư nghiệp Quốc tử giám Chu Văn
An đã dâng lên vua Dụ Tông Thất trảm sớ để nghị chém 7 tên gian
thần để chấn chỉnh chính sự. Nhưng vua không nghe nên ông treo mũ
từ quan, về sống ẩn dật ở núi Chí Linh...
b) Từ đó, triều đình nhà Trần ngày càng có nhiều biểu hiện suy
thoái, trong triều có nhiều biến loạn. Các phe cánh mưu hại, đánh giết
lẫn nhau để giành lấy quyền lực, đặc biệt là sau vụ biến loạn Dương
Nhật Lễ... Trong lúc đó, có một bà phi đã dâng lên vua Trần Duệ Tông
tờ sớ để xin chấn chỉnh triều đình. Bài Kế minh thập sách của bà từ
phi Bích Châu cho thấy sự suy vi của triều đình cần được chấn chỉnh
ngay, chủ yếu cũng bởi do nhân sự quan lại đương thời quá thối nát,
bất tài, thất đức mà ra. Bài Kế minh thập sách có đoạn viết:
“Kính dâng mười chước, mong được một điều.
Một là bền gốc nước, kẻ bạo trừ, thì dân chúng được yên;
Hai là giữ nếp xưa, việc phiền bỏ, thì triều cương không rối;
Ba là nén kẻ lạm quyền để trừ mọt nước;
Bốn là đuổi bọn nhũng lại để bớt chài dân;
Năm là xin mở lối nho phong để ngòi lửa đóm được rạng soi
cùng nhật nguyệt;
