không muốn bị anh bỏ tù, sẽ phải đứng trước mặt anh mà trả lời các câu hỏi
của anh. Ivan Ilich không bao giờ lạm dụng quyền hành của mình, ngược
lại anh cố gắng giảm nhẹ biểu hiện quyền hành. Nhưng ý thức về quyền
hành đó và khả năng giảm nhẹ nó khiến anh đặc biệt hứng thú và say mê
với công việc mới của mình. Trong công việc điều tra, Ivan Ilich đã tiếp thu
được rất nhanh cách tách mình ra khỏi mọi tình huống không liên quan đến
công vụ, cách trình bày bất kỳ một sự việc phức tạp nhất nào bằng cái hình
thức trong đó sự việc chỉ được phản ánh một cách bề nào trên giấy tờ, trong
đó mọi quan điểm cá nhân của anh đã hoàn toàn bị gạt bỏ và cái chính là
thủ tục giấy tờ đó được làm đúng theo yêu cầu. Đây là một công việc mới
mẻ. Và trên thực tế, Ivan Ilich là một trong những người đầu tiên khởi thảo
phần phụ lục cho những quy chế năm 1864.
Khi chuyển sang một thành phố khác để đảm nhận chức vụ dự thẩm, Ivan
Ilich đã có những mối quen biết, quan hệ mới, biết đặt mình trong tình thế
mới và có một giọng điệu hơi khác. Đối với chính quyền tỉnh, anh giữ một
khoảng cách phải chăng, tuyển chọn một nhóm thượng lưu từ đám quan tòa
và quý tộc giàu có sống ở thành phố, giữ cái giọng bất bình nhè nhẹ đối với
chính phủ, thể hiện đầu óc tự do chủ nghĩa ôn hòa và tinh thần công dân
văn minh, đồng thời trong cương vị mới, Ivan Ilich tuy không hề thay đổi
cách ăn mặc diêm dúa của mình, nhưng lại thôi không cạo râu nữa, mà để
cho nó mặc sức mọc tự do.
Cuộc sống của Ivan Ilich ở thành phố mới cũng rất dễ chịu: đám người
chống đối quan tổng trấn sống hòa thuận và êm đẹp; lương bổng nhiều hơn
và thêm vào đó còn có cái thú lớn là chơi bài uyxt mà anh mớ tập. Anh có
khả năng chơi bài một cách vui vẻ, nghĩ nhanh và rất tinh tế, cho nên nói
chung bao giờ anh cũng được.
Sau hai năm làm việc ở thành phố mới, Ivan Ilich đã gặp gỡ người vợ
tương lai của mình. Praxkovia Phedoropna Mikhen là cô gái xuất sắc, thông
mình, hấp dẫn nhất trong nhóm người mà Ivan Ilich thường giao du. Ivan
Ilich xếp các quan hệ nhẹ nhõm vui vẻ của mình với Praxkovia Phedoropna
