cô hỏi về sức khỏe, ông chỉ nói một cách khô khan với cô rằng ông sẽ mau
chóng giải thoát cho tất cả bọn họ khỏi phải chịu đựng ông. Hai mẹ con
ngồi im lặng, rồi ra khỏi phòng.
- Mẹ con mình có lỗi gì cơ chứ? – Elidaveta nói với mẹ. – Cứ y như chúng
ta gây ra chuyện này ấy! Con thương ba, nhưng vì lẽ gì ba lại giày vò
chúng ta.
Bác sĩ đến vào giờ thường lệ. Trả lời câu hỏi của bác sĩ, Ivan Ilich nói: “Có,
không”, không rời cặp mắt hằn học khỏi ông ta và sau cùng ông nói:
- Ông cũng biết ông chẳng thể giúp được gì, vậy hãy thôi đi.
- Chúng tôi có thể làm dịu đâu, - bác sĩ nói.
- Cả điều ấy ông cũng không thể làm được, ông thôi đi.
Bác sĩ bước ra phòng khách và báo cho Praxkovia Phedoropna biết rằng
tình hình nguy kịch và chỉ còn một phương sách là dùng thuốc phiện để
làm dịu đau đớn, những đau đớn hẳn là khủng khiếp.
Bác sĩ nói rằng, những đau đớn thể xác của ông là khủng khiếp. Điều đó
đúng, nhưng những đau đớn tinh thần ông còn khủng khiếp hơn những đau
đớn thể xác, ông bị giày vò chính là vì thế
Những đau đớn tinh thần của ông là ở chỗ, đêm hôm ấy khi nhìn khuôn mặt
ngái ngủ, đôn hậu, có gò má cao của Gheraxim, ông bất chợt nghĩ: thế ngộ
quả thực toàn bộ cuộc đời mình, cuộc sống có ý thức của mình “không ổn”
thì sao.
Trước đây ông cho rằng dứt khoát không thể nào nghĩ là ông đã sống không
ra sống, bây giờ ông nghĩ điều đó có thể là sự thật. Ông đã từng có những ý
định đấu tranh không rõ rệt chống lại điều mà những người ở chót vót trên
cao cho là tốt và lập tức gạt bỏ những ý định đó, bây giờ ông nghĩ rằng
những ý định đó có thể là chính đáng, còn mọi điều khác có thể là không
ổn. Cả công vụ của ông, cả việc thu xếp cuộc sống, cả gia đình của ông lẫn
