Trong một ngôi đền ở Pondichery, trong suốt 20 năm, Karkhoff,
người mà Niels Bohr và Pahlen xem là nhà vật lý lý thuyết lớn nhất
thời đại - đã dịch Virgil ra tiếng Sanskrit, rồi sau đó thiêu hủy công
trình này.
Thế giới không biết đến một số người tài năng này, những người
khi đối diện với việc sử dụng khoa học một cách sai lầm dẫn đến các
tai họa khủng khiếp cho thiên nhiên và cho con người, đã phản ứng
quyết liệt bằng cách từ bỏ hoàn toàn việc nghiên cứu khoa học của họ.
“Anh ta thấy nơi Gauguin một kẻ yêu dấu cuộc sống. Và toàn bộ
bi kịch của Mathieu là ở chỗ anh ta quá yêu đời sống. Một xu hướng
khá bệnh hoạn... ơ, đối với một nhà khoa học hạch tâm.”
“Cám ơn ông đại tá”, Mercier ngắt lời, khô khan, không tỏ ra một
dấu hiệu hài hước nào, và đó là phong cách hài hước được ông ưa
thích nhất.
Khuôn mặt viên đại tá hơi đỏ, “Monsieur le professeur, tôi muốn
nói sự sùng bái đến mức cuồng nhiệt nào đó về cuộc sống nơi anh ta
giải thích cho mối bận tâm cũng cuồng nhiệt không kém về các vấn đề
như sinh thái, thiên nhiên, sự hủy hoại môi trường v.v... mọi cực đoan
đều kết thúc bằng bệnh hoạn. Nơi trường hợp Mathieu, nó đã trở thành
căn bệnh thần kinh, nếu không nói là tệ hơn. Anh ta đã “oanh tạc” tới
tấp “Liên Hiệp Quốc”, Ủy ban nhân quyền, các chính phủ bằng vô số
điện tín phản kháng dữ dội. Nếu so với Mathieu, thì cả Lord Bertrand
Russel và Linus Pauling cũng chỉ là những kẻ phản kháng rụt rè. Anh
ta là điều mà chúng ta ở Pháp hiện giờ gọi là những Enragé. Có một
nỗi đam mê chống khoa học và bất khả chế ngự đốt cháy trái tim của
nhà khoa học đó. Lạ thật.”
“Một cơn cuồng nộ hướng về chính bản thân” - Malraux nhận
xét. “Nếu tôi nhớ chính xác lần diễn thuyết cuối cùng của anh ta ở
New Dehli, thì Mathieu đã kêu gọi một sự “rút lui toàn diện” trong
mọi lãnh vực khoa học dầu chỉ có liên hệ rất gián tiếp với vũ khí chiến
tranh. Tuy vậy, anh ta vẫn không đủ sức đè nén ham muốn sáng tạo
