“Ông ta là cháu họ của gã sen đầm Claverie, người kẻ thù tàn ác
không ngừng trừng phạt Gauguin đấy”
Lần này Cohn tỏ ra quan tâm thật sự: “Hả, tôi không biết điều
này.”
“Verdouillet là một di vật đấy”, Bizien kết luận, “Ông có hình
dung thiên hạ sẽ xúc động đến thế nào nếu chúng ta có được một hậu
duệ trực tiếp của Judas trong chúng ta không? Một mối dây lịch sử
sống động với Christ đấy. Thử tưởng tượng xem, người đó sẽ có thẩm
quyền về mặt tinh thần và đạo đức lớn lao đến chừng nào!”
Mặt Verdouillet sáng lên vì hãnh diện: “Tôi có đủ giấy tờ để
chứng minh điều này đấy. Chính là Claverie, ông chú ngoại của tôi, đã
giúp Gauguin trở thành một người tuần giáo. Các ông còn nhớ ông ta
đã truy tố Gauguin ra tòa không? Và còn bỏ tù Gauguin nữa chứ.”
Cohn vẫn luôn luôn xúc động khi gặp một mối liên quan trực tiếp
còn sống động, còn nóng hổi, với một trong những chất liệu lớn lao
của lịch sử.
Quả là có cái hào quang của sự đích thực ở đây thật.
Người ta bảo rằng Judas tự sát. Cohn không tin. Judas có lẽ đã
sống đến hết tuổi già, sống khá lâu để chấm dứt cuộc đời của mình
một cách huy hoàng, giữa tình yêu thương và lòng kính trọng của tín
đồ. Chắc chắn rằng cuối cùng thì người ta cũng chán y, như chán tất cả
các anh cựu quân nhân, cứ ngồi kể mãi chuyện cũ, về mối quan hệ gần
gũi giữa mình với Jesus ở Nazareth tiếng tăm vang dội kia. Nói cho
cùng, thì y, Judas, chính là kẻ phản bội nguyên thủy nhất và trên cơ sở
đó y có quyền xem mình là kẻ sáng lập ra tất cả nền văm minh của
chúng ta. Cái lão Judas già cỗi, vô vọng, lẩm cẩm đó hẳn cuối cùng
làm cho mọi người không chịu nổi, bởi lão luôn luôn đòi hỏi người ta
phải tỏ thái độ kính trọng và rộng lượng hơn nữa đối với lão, và hẳn là
luôn luôn nổi sùng lên khi thấy mọi người không quan tâm đến lão
nữa.
