Chúng ta nghe những lời nói hớ, hay lỡ lời – gọi là Freudian slips - khi
những rào cản bình thường bị suy yếu và xung lực từ id vượt qua hàng rào
áp đảo và đi vào ego. Những giấc mơ cũng tương tự như thế, xảy ra khi
những yếu tố vô thức xâm nhập vào ý thức. Giấc mơ có thể hoạt động như
sựu thực hiện những mong muốn bị dồn nén, trấn áp, một sự hòa giải những
nhu cầu mâu thuẫn nhau trong mỗi chúng ta. Ở một mức độ xã hội, tôn giáo
thực hiện một chức năng tương tự, hoạt động như đền đáp, thay thế cho
những ước-muốn-được-thành cho những con người não thức yếu đuối như
trẻ em, tôn giáo như thế là một một loại “ loạn thần kinh tập thể”. Nghệ
thuật cũng là một ảo giác thần kinh, một sự đào thoát khỏi thực tại cho nghệ
sĩ và xã hội, thông qua tưởng tượng. Những hiện tượng tương tự, Freud gọi
là thăng hoa, giữ những xung lực nhưng chuyển đối tượng thấp hèn, bị xã
hội lên án của nó, sang những đối tượng được xã hội chấp nhận, tán thưởng.
5
Ảnh hưởng của Freud
Vị thày chiếu ánh sáng vào vô thức, đánh thức những giấc mơ của nhân loại.
Freud thích được xem mình như là người tạo ảnh hưởng, không phải là
người chịu ảnh hưởng. Ông tự xưng, dùng những lời của chính ông - Tôi là
một người “khám phá não thức”, một người “chinh phục đất mới”, (nguyên
văn là “Columbus của não thức”, một “Conquistador”), là một người “quấy
động giấc ngủ của loài người”. Ông cũng nói “tôi đã phải vung rìu chém mở
từng bước một, trên con đường đi riêng của mình, qua một khu rừng rậm rạp
chỉ một mình tôi”. Ông tự hào, tương phản nỗ lực của ông với của những
người nổi tiếng đương thời như Einstein. Trong suốt cuộc đời của mình,
Freud đã thu hút một nhóm những người hâm mộ mà ông đòi hỏi phải hết
lòng tuyệt đối. Hai trong số những người ông đỡ đầu hướng dẫn, A. Adler
và C. Jung, sau đã thành lập những trường phái tâm lý mới, tách khỏi phân
tâm học của Freud. Những thành công của họ cho thấy ảnh hưởng của Freud
