CÁI TÔI VÀ CÁI NÓ - Trang 29

Cathexis: Trong Freud, từ cathexis dùng để chỉ một sự đầu tư năng lực tình
dục (libodo) vào một đối tượng hay một ý tưởng. Cảm xúc gắn bó với lưu
niệm, gia truyền của gia đình, hoặc một bức ảnh sẽ là một ví dụ của
cathexis. Lòng yêu nước và những đồng hóa nhân cách say mê khác với
những nhóm và những hệ thống tín ngưỡng cũng hình thức của cathexis. Từ
này có nguồn gốc từ động từ Hy Lạp “chiếm lĩnh” và là từ dịch của
Besetzung - tiếng Đức, “chiếm đóng”. Hình ảnh này cho thấy rằng ham
muốn tình dục được gửi ra để “nắm bắt” những đối tượng bên ngoài, như là
một đội quân vây nắm và chiếm đóng một thành phố.
Freud dùng Besetzung để chỉ sự kết nạp năng lực libido. Freud thường dùng
những thuật ngữ cơ khí để mô tả sự vận hành của năng lực sinh lý tâm lý, có
lẽ từ ảnh hưởng hình ảnh của động cơ hơi nước thống trị vào cuối thế kỷ
XIX. Ông thường mô tả ham muốn tình dục – libido – như là chỗ dồn chứa
rồi đẩy ra những năng lực, nếu bị ngăn chặn, sẽ đòi thoát theo những đường
khác. Nếu một cá nhân cảm thấy bị thất vọng trong những ước muốn của
mình, Freud thường trình bày sự thất vọng đó như là một sự dồn nén, tắc
nghẽn năng lực vì nó không mất đi, nhưng ứ đọng, dâng cao dần: giống như
một động cơ hơi nước, năng lực ham muốn tình dục luôn đòi thoát xả.
[7] [Cf. Chương VII (B) của The Interpretation ò Dreams (1900a), Standard
Ed., 5, 538. ]
[8] Hallucination.
[9] [Quan điểm này đã được Breuer bày tỏ trong đóng góp lý thuyết của ông
với Studies on Hysteria (1895d), Standard Ed., 2, 188.]
[10] [Freud đã đi đến kết luận này trong tài liệu chuyên khảo của ông về
aphasia (1891b) dựa trên những tìm kiếm được về bệnh lý (ibid. 92-4). Vấn
đề được trình bày lại trong giản đồ sao từ công trình đó trong Phụ Đính C
của bản văn khảo cứu về “The Unconcious”, Standard Ed., 14, 214.]
[11] phantasies
[12] [Cf. Varendonck (1921), một quyển sách Freud có đóng góp bài giới
thiệu.]