CÁI TÔI VÀ CÁI NÓ - Trang 67

bị dồn nén, trấn áp (trong vô thức) là không tự thân là bản năng đúng nghĩa,
nhưng là những biểu hiện có liên hệ với sự biểu tỏ có tính lý tưởng (the
ideational presentation) của bản năng, đó chỉ là một cách nói khác rằng
những xung lực nguyên thủy sâu xa nhất của chúng ta, những bản năng –
chúng đều vượt quá khả năng của chúng ta để trình bày chúng. Phân tâm học
tìm ý nghĩa của phần vô thức, đến một mức độ nào đó như có thể “hiểu”
được, và như vậy, chỉ nhằm chữa trị, làm những bước gỡ bỏ những tác dụng,
hay nâng lên khỏi những gì là bản năng, vẫn còn mờ tối.
Freud xây dựng lý thuyết về bản năng của ông trong Three Essays on the
Theory of Sexuality (1905), rồi trong "Instincts and their Vicissitudes"
(1915), và về sau khai triển một khái niệm khác đi và tổng quát hơn trong
Beyond the Pleasure Principle (1920) Với Freud, khái niệm về bản năng là
một khái niệm nằm chênh vênh ở một ranh giới, ranh giới của những lĩnh
vực tâm linh và tế bào cơ thể. Ông dằng co giữa việc định tính cho bản năng
– phải chăng nó là một kích thích hữu cơ (organic stimulus), là một đòi hỏi
tác động trên guồng máy tâm linh – hay nó là một đại diện cho một đòi hỏi-
kích thích có tính hữu cơ (organic need-stimulus) như thế.
Từ của Freud cho bản năng là Trieb, (gốc từ treiben, “xô đẩy”) – nếu dịch là
“dồn đẩy có tính bản năng” (instinctual drive) hơn là chỉ “bản năng” xuông,
như trong bản dịch Anh văn phổ thông vẫn dùng này của Freud.
Cũng nói thêm, hai lớp của bản năng Freud trình bày trong chương này –1)
Eros hoặc libido - bản năng tình dục - mà sau này ông nhìn thấy như tương
ứng với bản năng sống, bản năng tự bảo quản, và 2) Thanatos hoặc bản năng
cái chết, ông gọi là “xung lực lao đến cái chết” - một mong muốn tự nhiên
để, theo lời chính ông -"thiết lập lại một trạng thái của những sự vật đã bị sự
xuất hiện của sư sống làm xáo trộn”.
Trước 1920 – trong những gì quanh Freud, có sự nhấn mạnh nhiều về libido
– vẫn được đơn giản hóa là bản năng tình dục, còn bản năng chết, chỉ xuất
hiện về sau trong giả thuyết mới của ông. Thế nên, ông được biết đến nhiều,
cũng như tên tuổi của ông hầu như gắn liền với lớp bản năng thứ nhất – Eros
– dưới tên phổ thông hơn là libido - bản năng tình dục.