mến: ông ngoại gã, kẻ tội đồ phóng hoả bị truy nã Joseph Ko]jaiczek (đã
chết dưới gầm bè hay hiện là nhà triệu phú Joe Colchie ở tiểu bang Buffalo,
Mỹ?); người Do Thái.Sigismund Markus, chủ hiệu đồ chơi, nguồn cung cấp
trống cho gã; anh chàng Herbert Truczinski với cái lưng đầy sẹo; và nhất là
người đàn bà trên cánh đồng khoai tây Kashubes, bà ngoại Anna Koljaiczek
của gã. Oskar, trong những khoảnh khắc suy sụp, thường tìm an ủi nguôi
ngoai ở ba nơi: dưới gầm bàn, trong tủ áo và đặc biệt là túp lều bốn tầng
váy khăn khẳn mùi bơ của bà ngoại Anna, chốn nương náu thân thương mà
suốt đời, gã không ngơi khao khát.
Bên cạnh Oskar, tác phẩm còn có một nhân vật trung tâm thứ hai, có lẽ
nên đặt từ tố nhân trong ngoặc kép vì đây không phải là một con người cụ
thể, mà là một thành phố: Danzig. Một bên là Oskar, một bản thể bày đặt,
bên kia là Danzig, một thành phố đã mất, một thành phố bao lần bị giành đi
giật lại giữa các nước láng giềng hùng cường trong suốt lịch sử của nó.
Danzig, đến cái tên cũng không còn! Nếu Dostoievski vẽ cả bản đồ Saint
Petersbourg cổ, thì về phần mình, Grass dành nhiều trang mô tả thành phố
chôn nhau cắt rốn của mình, gợi lại hình ảnh những thành phố, công viên,
trường học, triền sông, bãi biển, nghĩa trang, những công trình kiến trúc cổ,
đền đài, dinh thự, nhưng Langfuhr, Labesweg, Tháp Công Lý, Nhà Thờ
Thánh Tâm, kể cả những chuyến tầu điện đi ra ngoại ô và từ ngoại ô vào
thành phố. Để rồi, cuối cùng, hoả táng nó như thể dựng một đài tưởng niệm
tượng trưng: “...Phố Câu Liêm, phố Dài, Phố Rộng, Phố Thợ Dệt Lớn, Phố
Thợ Dệt Nhỏ bốc lửa. Phố Tobias, Phố Chó Ngao, Hào Phố Cỏ, Hào Ngoại
Ô, Luỹ và Cầu Dài chảy tất. Cửa sếu làm bằng gỗ cháy mới ngon làm sao.
Ở Phố Quần Cộc. lửa đã đặt may cho mình một loạt quần óng ảnh. Nhà Thờ
Nữ Thánh Mary cháy cả trong lấn ngoài, nhìn qua những cửa sổ như ánh
sáng ngày hội. (...) Ở Cối Xay Lớn, người ta xay bột đỏ rực. Phố Hàng Thịt
sực mùi thịt quay cháy. Nhà Hát Thành Phố công diễn vở kịch một hồi
nhưng hai nghĩa nhan đề ‘’Giấc mơ của kẻ phóng hoả”. (...) Tu viện dòng
thánh Francisco hoan hỉ bùng lên nhân danh thánh Francisco, người vốn
yêu lửa và hát ngợi lửa. Phố Đức Bà cháy vì cả Đức Chúa Cha và Đức
