không hề thực hiện những quy định đã đề ra trong “Điều ước 3
tỉnh biên giới Nga - Trung”. Chính vì thế, nước Nga trở nên mâu
thuẫn nghiêm trọng với kế hoạch xâm lược vùng Đông Bắc Trung
Quốc của Nhật Bản.
Ngày 8/2/1904, Hải, lục quân của hai nước Nga, Nhật bắt đầu
đánh lẫn nhau trên lãnh địa Trung Quốc. Lục quân Nhật Bản từ Tân
Nghĩa châu tiến sát Thẩm Dương theo đường Lúc Giang, kẹp chặt
lực lượng chủ lực của Nga ở hai vùng Liêu Thẩm, 1 cánh quân khác đổ
bộ vào đất liền, đánh vào quân chủ lực Nga ở Doanh Khẩu, Thiết
Tân và liên quân đóng trên cảng Lữ Thuận. Hai bên đánh nhau ác liệt
trên lãnh địa Trung Quốc. Điện báo của các phủ vùng đông bắc tới
tấp đánh về triều đình báo cáo việc các nước Nga, Nhật tàn sát
nhau trên lãnh thổ của mình, xin chỉ thị đối phó. Nhưng Từ Hy lại
cho rằng:
- Họ đều là lân bang của ta. Chúng ta chỉ nên đứng trên lập
trường trung lập.
Thái hậu cố tỏ ra bình tĩnh nhưng thực ra trong lòng ngổn ngang
lo lắng.
Hàng ngày, ba đến Nghi Loan điện ở Trung Nam Hải rất sớm
nghe việc quân sự.
Hàng loạt vương công đại thần lần lượt quỳ dưới bệ rồng, trước
xưng tên họ của mình, sau cung kính bẩm báo với Thái hậu tình hình
chiến sự Nga, Nhật đang diễn ra trên đất nước mình.
Suốt mấy ngày liền sau khi từ điện Nghi Loan trở về, thái hậu
buồn bã mặt mày cau có, chẳng nói chẳng rằng, cơm không muốn
ăn, trưa cũng không màng nghỉ ngơi: ba một mình buồn bã quỳ
trước tượng Phật, thành kính khẩn cầu:
