CẤM CUNG DIỄM SỬ - Trang 560

Trong cuộc viễn chinh tấn công người Ả Rập tiếp theo.
Xem Plutarch, Alexander 75.4, Diodorus 17.117.1.
Plutarch (Alexander 76) đưa ra một bản khác về nhật ký hoàng gia mà ông
khẳng định phần lớn là trích dẫn nguyên văn. Bản của Plutarch chỉ khác
một vài chi tiết so với bản mà Arrian đưa ra. Aelian (Varia Historia 3.23)
đưa ra một bản thứ ba được cho là của Eumenes, người giữ Nhật ký. Bản
này có ít điểm giống với hai bản trước. Về vấn đề liệu Nhật ký này có phải
là một cứ liệu đáng tin về những ngày cuối cùng của Alexander hay không,
xem Pearson, Historia 3 (1954/55), từ tr.429, và A. E. Samuel,
Historia1965.
Về cuộc viễn chinh tấn công Ả Rập.
Demophon và Cleomenes đều là các nhà tiên tri người Hy Lạp, những
người còn lại đều là những người Macedonia lỗi lạc, Attalus là chỉ huy một
tiểu đoàn và là anh rể của Perdiccas.
Thông thường, người ta cho rằng Sarapis (hoặc Serapis) là tên hiệu của
Ptolemy I và vị thần có tên Separis chắc hẳn là một vị thần có tên gọi tương
tự hoặc có quyền năng giống như thần Bel (Marduk). Về Sarapis, xem W.
W. Tarn (Historia 1962 từ tr.238). Tuy nhiên, cũng có nhiều tranh luận cho
rằng Alexander đã sáng lập nên giáo phái Sarapis, mà ngày nay vẫn tồn tại
ở Ai Cập, và sau đó mang giáo phái này tới phương Đông cùng với ngài.
Cụm từ này cũng có thể có nghĩa là “người mạnh nhất”. Xem Diodorus
(17.117.4-5) và Curtius (10.5.4-5), người thuật lại rằng Alexander đã đưa
nhẫn của ngài cho Perdiccas.
Xem Diodorus 17.118; Curtius 10.10.14; Plutarch, Alexander 77.2.
Không thứ nào trong số này có thể chứa thuốc độc. Người ta thường kể lại
rằng đó là nước sông Styx, con sông bắt nguồn ở gần Nonacris ở phía bắc
Arcadia; xem Pliny, Natural History 30.149; Pausanias 8.17.6. Nói chung,
giả thuyết về việc Alexander bị đầu độc không đáng tin lắm. Tuy nhiên, có
thể tham khảo tài liệu R. D. Milns, Alexander the Great (London, 1968)
255-8, người cho rằng thuốc độc là mã tiền với liều lượng thấp.
Về “chiếc cốc của Hercules”, xem Diodorus 17.117.1-2 (cùng với chú thích
của Welles trong phiên bản Loeb). Plutarch (Alexander 75.5) đã hoàn toàn