Trong khi Dukhi còn nai lưng ngoài đồng và việc da vẫn đang
khan, chẳng có gì cho hai thằng con anh làm. Roopa cố vẽ việc
cho chúng bằng cách sai hai đứa đi kiếm củi đun. Thi thoảng
hai anh em còn tìm thấy những cục phân bò lạc, vô chủ bị mấy
người chăn bò bỏ sót, mặc dù rất hiếm gặp, vì món hàng quý
này luôn được các chủ bò nhặt nhạnh từng tí một. Roopa không
dùng phân này để đun nấu, mà thích đắp lên lối vào lều. Khi
phân đã khô nỏ, cứng và mượt, chị sung sướng tận hưởng trong
chốc lát ngưỡng cửa cứng đanh như đất nung, chẳng khác gì
sân của các nhà chăn gia súc.
Ngoài thời gian làm việc vặt, hai cậu bé có vô số thì giờ rỗi để
chạy chơi bên bờ sông hoặc đuổi thỏ hoang. Chúng biết chính
xác đẳng cấp của mình được phép và bị cấm làm những gì; bản
năng, cộng với nhiều lần nghe lỏm người lớn nói chuyện, đã
vạch thành ranh giới trong trí óc chúng, rõ ràng như những bức
tường đá. Dẫu vậy, mẹ chúng vẫn lo hai thằng con có thể gặp
chuyện lôi thôi. Chị thấp thỏm đợi đến lúc việc sàng sẩy đã
hoàn tất, khi ấy hai đứa lại quanh quẩn trong tầm mắt chị, bới
nhặt đống cám để tìm những hạt gạo sót.
Đôi khi hai anh em bỏ cả buổi sáng rình mò ngôi trường làng.
Chúng dỏng tai nghe bọn trẻ đẳng cấp cao ê a đọc bảng chữ cái,
và hát những bài hát trẻ con về màu sắc, các con số, mùa mưa.
Những thanh âm lanh lảnh ùa ra khỏi cửa sổ như những đàn se
sẻ. Sau đó, nấp dưới những tán cây kín bưng bên bờ sông, hai
anh em lại cố nhắc lại theo trí nhớ những bài lũ trẻ kia đã hát.
Nếu trí tò mò kéo Ishvar và Narayan lại quá gần, khiến ông
thầy giáo nhìn thấy, chúng sẽ bị đuổi đi ngay. “Lũ lừa con láo
toét! Xéo ngay không tao đánh cho què cẳng bây giờ!” Song
Ishvar và Narayan khá thạo khoản rình trộm lớp học; hai đứa có
