Thế rồi, đến đây, Mary Beton ngừng nói. Chị bảo các bạn bằng
cách nào chị đi đến kết luận - cái kết luận tầm thường - là nếu bạn
muốn viết văn hoặc làm thơ bạn cần có năm trăm bảng mỗi năm và
căn phòng riêng cánh cửa có khóa. Chị cố phơi bày mọi suy tưởng
và ấn tượng dẫn chị đi đến ý nghĩ này. Chị kêu gọi các bạn đi theo
bước chân của chị, bay vào vòng tay ông giám thị trường, ăn trưa
nơi này, ăn tối chỗ kia, vẽ tranh ở Viện Bảo tàng Anh quốc, lấy sách
trên kệ xuống đọc, nhìn ra ngoài cửa sổ. Trong lúc chị làm những
việc này, hiển nhiên các bạn quan sát và nhìn ra những thất bại cùng
nhược điểm của chị, các bạn phán xét tác động nào ảnh hưởng đến
quan điểm của chị. Hẳn các bạn phải có những ý nghĩ tương phản
với chị và các bạn tuỳ tiện thêm bớt chỗ này, chỗ kia những gì tốt
cho các bạn. Đó là điều nên làm bởi từ câu hỏi như thế, chúng ta chỉ
có thể tìm ra chân lí bằng cách gom lại nhiều sai lầm khác nhau. Và
bây giờ, tôi sẽ kết thúc bằng cách đưa ra hai lời tiên đoán, đó là
những gì hiển nhiên đến nỗi nếu các bạn đưa ra thì cũng không mấy
khó khăn.
Các bạn có thể nói vẫn chưa thấy quan điểm nào được đưa ra để
so sánh thực chất giữa hai giới phái cầm bút, nam và nữ. Đó là điều
cố ý, bởi ngay cả đã đến lúc phải thực hiện việc đánh giá đó - nhưng
vào lúc này, chuyện người đàn bà có bao nhiêu tiền, có phòng riêng
hay không, quan trọng hơn nhiều so với chuyện đưa ra giả thuyết
này nọ về khả năng của họ - tôi cũng không tin người ta có thể cân
đong tài năng thiên phú, dù nó là trí tuệ hay tính cách, như cân túi
đường hay miếng bơ, ngay cả Cambridge, nơi người ta rất thành
thạo trong việc đưa người vào lớp học, đội mũ két lên đầu và ghim
bảng tên lên ngực, cũng không thể làm nổi. Tôi cũng không tin Bảng
thứ bậc mà các bạn tìm thấy trong sách niên lịch của Whilaker là
biểu trưng cho trật tự cuối cùng của bậc thang giá trị. Tất cả những
xung đột giữa giới phái này với giới phái kia, giữa những giá trị của
hai bên; tất cả những hành vi tự nhận mình là vượt trội còn kẻ kia
thua kém, tất cả chẳng qua chỉ là cái gì thuộc về giai đoạn “Trường
