“Những thi sĩ lớn trên dưới một trăm năm qua là những ai?
Coleridge, Wordsworth, Byron, Shelley, Landor, Keats, Tennyson,
Browning, Arnold, Morris, Rosse i, Swinburne - chúng ta có thể
ngưng ở đấy. Tất cả những thi sĩ này, ngoại trừ Keats, Browning và
Rosse i, còn lại đều là người của trường ốc; và trong số ba người
không có giáo dục đại học này, Keats chết trẻ, sự nghiệp đứt đoạn
khi đang ở đỉnh cao và là người duy nhất không giàu có. Nói ra điều
này nghe có vẻ tàn ác, thậm chí buồn bã: giả thuyết cho rằng thiên
tài thi ca nở rộ bất kì nơi nào nó muốn và có sự bình đẳng giữa
người giàu kẻ nghèo, quả tình không đứng vững mấy. Sự thật là,
trong số mười hai người kể trên thì chín người có trình độ đại học,
nghĩa là bằng cách này hay cách khác, họ hưởng chế độ giáo dục tốt
nhất mà nước Anh có thế cung cấp. Sự thật là, trong số ba người còn
lại, chắc bạn biết Browning là người giàu có, và tôi thách bạn điều
này, giả sử ông không có tiền của, chưa chắc ông đã viết nổi những
tác phẩm như Saul hoặc Chiếc nhẫn và quyển sách, cũng như Ruskin
chẳng thể nào viết nổi Những họa sĩ hiện đại nếu cha ông không buôn
bán phát đạt. Rosse i có riêng nguồn thu nhập nhỏ; và, thêm nữa,
ông vẽ tranh. Chỉ còn lại Keats, người bị Atropos giết chết khi còn
trẻ, cũng như John Clare chết trong ngôi nhà điên, và James
Thomson chết vì thuốc phiện. Đây là những sự kiện khiếp đảm,
những chúng ta hãy đối diện với chúng. Có thể, nó làm nhục quốc
thể, những điều chắc chắn là do sai lầm nào đó trong khối cộng
đồng chung của chúng ta, một thi sĩ nghèo sống giữa thời đại này
hay đến hai trăm năm nữa cũng chẳng bao giờ có cơ hội ngóc đầu
lên nổi. Hãy đồng ý, tại sao bà quá coi trọng chuyện đàn bà viết
sách, trong khi theo bà, nó đòi hỏi biết bao nỗ lực, suýt nữa gây án
mạng giết bà dì, nửa buổi mới có mặt tại bữa tiệc trưa, và gây hấn
trầm trọng với những nhân vật khả kính? Hãy cho tôi thú nhận một
điều, nguyên cớ một phần bởi tôi vị kỉ. Như hầu hết những người
đàn bà Anh không được giáo dục khác, tôi mê đọc sách - tôi đọc cả
đống sách. Gần đây, “thực đơn” ưa thích của tôi là những cuốn tầm
phào buồn tẻ; sách lịch sử nói quá nhiều về chiến tranh; sách tiểu sử
