toàn ca tụng các đấng mày râu; thi ca thì tôi nghĩ bộc lộ xu hướng
cạn kiệt, và tiểu thuyết - nhưng tôi đã lộ chân tướng là kẻ không có
khả năng phê bình tiểu thuyết hiện đại và tôi sẽ không nói gì thêm
về nó. Vì thế, tôi yêu cầu các bạn cứ việc viết đủ loại sách, không
ngập ngừng trước bất cứ đề tài nào cho dù nó tầm thường hoặc rộng
lớn đến đâu chăng nữa. Không bằng cách này thì bằng cách khác, tôi
hi vọng các bạn có tiền đi du lịch, không phải làm gì cả, chỉ ngồi suy
ngẫm về tương lai hay quá khứ của thế giới này, mơ tưởng về sách
vở, và thơ thẩn nơi góc đường, buông thả dòng tư tưởng chìm
xuống thật sâu dưới dòng nước. Bởi, tôi không hề có ý muốn ép
buộc các bạn phải đi vào con đường sáng tác văn chương. Tôi sẽ vui
thích lắm - và có hàng nghìn người như tôi - nếu các bạn viết sách về
du lịch hay truyện kí phiêu lưu, bạn cũng có thể viết sách chuyên đề
hoặc khảo cứu, lịch sử, tiểu sử, phê bình, triết học, khoa học. Chắc
chắn, các bạn sẽ góp phần vun xới làm tốt đẹp thêm cho nghệ thuật
văn chương. Vì sách vở luôn tác động, hỗ trợ lẫn nhau. Tiểu thuyết
sẽ tốt đẹp hơn nhiều nếu đứng kề vai sát cánh với thi ca và triết học.
Hơn nữa, nếu nhìn lại bất kì tên tuổi lẫy lừng nào trong quá khứ,
Sappho
, Lady Murasaki
, Emily Brontë, các bạn sẽ thấy một
điều rằng họ vừa là người kế tục vừa là người khởi đầu, họ được
nhìn nhận vì họ có thói quen viết tự nhiên; bởi thế, thậm chí chỉ là
khúc dạo đầu cho thơ, những thao tác như thế của các bạn quả là vô
giá.
Nhưng khi xem lại những ghi chép này và tự phê phán những
suy nghiệm của chính mình, tôi thấy nguyên cớ không hẳn chỉ là sự
vị kỉ của tôi. Từ những lời bình phẩm và suy luận này nảy sinh ra
niềm tin tưởng - hay đó là bản năng? - là người ta vẫn ưa chuộng
sách hay và nhà văn tốt lành, ngay cả nếu có phơi bày tất cả những
sự đồi bại, trụy lạc của nhân loại thì họ vẫn là những con người tốt
đẹp. Do đó, khi kêu gọi các bạn viết sách, tôi khuyến khích các bạn
làm cái gì đó tốt đẹp cho chính bản thân và cho thế giới nói chung.
Tôi không biết làm thế nào biện minh cho bản năng hoặc lòng tin
