CĂN PHÒNG RIÊNG - Trang 13

chuông nhìn cao ngất ngưởng, như con thuyền du hành vô định trên
mặt biển, sáng rực giữa trời đêm và dù đứng từ xa nhiều dặm, cách
mấy ngọn đồi, bạn vẫn trông thấy nó. Tôi đoán chừng có thời mảnh
đất vuông vức này với thảm cỏ mượt mà, dinh thự đồ sộ, và chính
ngôi giáo đường nữa, chỉ là bãi đầm lầy, nơi cỏ hoang rập rờn dợn
sóng và lợn lòi ủi bới rễ cây. Tôi nghĩ phải có hàng đoàn xe bò, ngựa
tải đá từ những miền đất xa xôi đến đây, và với sức lao động vô tận,
những tảng đá xám, mà tôi hiện đang đứng dưới chân, được kéo lên
từng tảng một, tảng này trên tảng kia, và rồi thợ sơn đem kính đến
lắp ráp trang hoàng cửa sổ, còn thợ nề thì bận túi bụi cả thế kỷ trên
nóc ngôi nhà với nhựa trám và xi măng, bay và thuổng lỉnh kỉnh
trong tay. Mỗi thứ Bảy đều có người trút từ túi da đựng tiền những
đồng tiền vàng và tiền bạc vào lòng bàn tay già nua để chắc hẳn tối
đó họ uống bia và vui chơi thỏa thích. Một núi tiền vàng tiền bạc, tôi
nghĩ vậy, không ngớt đổ vào khoảng sân này để đem về không biết
bao nhiêu tảng đá cho những người thợ nề ra sức thi công, đập phá,
đào xới, tháo rút. Nhưng đó là kỉ nguyên của lòng tin, tiền bạc đổ
như nước vào đây để đào móng cho thật sâu, dựng lên tòa nhà, và
sau khi tòa nhà đã thành hình, tiền bạc vẫn không ngừng đổ vào từ
két của các ông hoàng bà chúa, từ các nhà quý tộc lớn để đảm bảo
nơi đây thánh ca luôn vang lên và không bao giờ thiếu học giả đứng
trên bục giảng đường. Người ta hiến đất, nộp thuế. Và khi kỉ nguyên
của lòng tin trôi qua, nối tiếp bởi kỉ nguyên của duy lí, dòng suối
vàng bạc này vẫn không suy suyển chút nào giúp người ta có tiền
trợ cấp các chương trình khảo cứu, các lớp giảng huấn; nó chỉ khác ở
chỗ những đồng tiền vàng tiền bạc này không đến từ két của các bậc
vua chúa như trước đây mà từ túi tiền của các nhà buôn, các nhà sản
xuất, các doanh nhân công kĩ nghệ giàu có; họ để lại trong di chúc
phần gia sản không nhỏ tặng cho ngôi trường đại học nơi thuở xưa
họ đã là sinh viên học hành thành đạt, họ nhớ ơn ngôi trường cũ của
họ. Bởi thế mới có thư viện và phòng thí nghiệm, mới có đài thiên
văn, mới có những dụng cụ học tập quý giá đắt tiền đặt trong tủ
kính nơi nhiều thế kỷ trước cỏ hoang rập rờn dợn sóng và lợn lòi ủi