sinh viên xuất sắc nhất cũng chẳng thể nào vượt qua nổi cậu sinh
viên kém cỏi nhất”. Sau khi phát biểu như thế, ông Browning trở về
phòng - và đoạn tiếp theo mới là cái khiến ông được thương mến và
làm hình tượng con người ông to lớn, đường bệ - ông trở về phòng
và bắt gặp gã phu chuồng ngựa nằm dài trên sô pha - “một bộ
xương không hơn không kém, hai bên má gã lõm sâu xuống và vàng
xạm, răng gã đen, dường như gã không đủ sức cử động tay chân…
‘Đấy là Arthur.’ (Ông Browning nói tiếp) ‘Cậu ấy thật ra là con
người dễ thương và có tư tưởng thanh cao nhất.’” Với tôi, hai hình
ảnh này luôn luôn bổ sung cho nhau. Và sung sướng thay, ở thời đại
viết tiểu sử này thường bao giờ cũng có hai hình ảnh bổ sung lẫn
nhau, để từ đó, chúng ta có thể lí giải quan điểm vĩ nhân không hẳn
chỉ dựa vào những gì họ nói mà còn là những gì họ làm.
Nhưng dù thời nay điều này tương đối phổ biến, những quan
điểm như thế từ các nhân vật lẫy lừng cách đây năm mươi năm có
ảnh hưởng thật ghê gớm. Chúng ta hãy giả sử người cha trong gia
đình mong muốn con cái mình thành đạt nhưng ông không muốn cô
con gái đi xa nhà và trở thành nhà văn, họa sĩ hay học giả. “Con thấy
ông Oscar Browning nói gì không?”, ông bảo với con gái như vậy; và
không phải chỉ có mình ông Oscar Browning; còn tờ Thứ bảy điểm báo
nữa; lại có cả ông Greg - ông này nhấn mạnh, “cốt lõi của bản chất
người đàn bà là họ sống nhờ vào sự trợ giúp của đàn ông và họ là kẻ
hầu hạ đàn ông.” - có không biết cơ man nào mà kể những quan
điểm như thế của nam giới về nữ giới và những quan điểm đó đóng
góp vào quan niệm chung, đó là đừng kì vọng điều gì từ trí tuệ
người phụ nữ. Ngay cả, nếu ông bố cô gái không đọc to lên những
quan điểm này thì chính cô cũng đọc từ đâu đó; thậm chí, sang thế
kỷ XIX, sinh lực của cô vẫn bị đè nén và nó ảnh hưởng sâu sắc lên
việc làm của cô. Luôn luôn phải vươn lên khẳng định, chống lại và
đánh bại định kiến - cô không thể nào làm nổi chuyện đó, cô không
có khả năng. Có lẽ, đối với tiểu thuyết gia ngày nay, con vi khuẩn
này đã bớt tai hại phần nào; bởi đã xuất hiện những nhà văn nữ xuất
