CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 140
Bihua, Toàn quyền mới của Pháp đến Hà Nội. Nguyễn Hữu Độ xin
vua cho mình ra nghênh tiếp, để tỏ thiện chí ngay từ đầu.
Đồng Khánh khen phải, và dụ: "Khanh đi đón, nhân lúc hoan hỉ mà
lựa lời nói với Toàn quyền mới, về những việc mà Bônbi chưa đáp ứng.
Việc đầu tiên là tiền gạo. Hàng năm triều đình chi khoảng bốn trăm vạn
quan tiền, có một nửa cấp bằng gạo, đều lấy từ Bắc Kỳ vào. Vừa qua Bôn
chỉ cho 228 vạn quan, đong gạo vừa hết, không còn để chi việc khác. Nay
xin cho đủ 400 vạn quan. Việc thứ hai, xin cấp 2.000 khẩu súng mới, phát
cho lính tập. Thứ ba, các cha cố bênh che cho dân giáo chiếm ruộng đất,
đòi phát chẩn, quan tỉnh và dân lương không chịu được; có người theo Hàm
Nghi trở về bị dân giáo bắt giam... Nay xin: việc xung khắc lương giáo giao
cho quan Nam xử trí; cha cố không được đòi hỏi. Dân giáo không được tự
tiện bắt người. Việc thứ tư, kêu về vụ các viên Tuần phủ Ninh Bình Đồng
Sĩ Vịnh, Tri phủ Trần Bạch Lâm, Tri huyện Nguyễn Huy Trác và những
viên khác, chưa rõ tội trạng mà quan Pháp đã bắt giam xử án".
Hữu Độ ghi những điều vua dụ. Rồi ông xin vua cho đem theo tặng
phẩm: một bức chân dung vua, kim tiền, ngân tiền mỗi thứ năm đồng, Kim
khánh hạng lớn một cái. Qua cộng sự với Cuốcxi và Pônbe, ông thấy họ
đều muốn kiềm chế vua quan nước Nam, mưu lợi cho nước Pháp. Họ chỉ
khác nhau về cách xử sự. Mình thấy thiệt quá, kêu nài thì họ nới tay chút ít,
không thì thôi. Với viên Toàn quyền mới này, ông phải dựa vào lời vua mà
kêu nài, để chí ít họ cũng thấy mình bị thiệt thòi mà nới tay.
