tử. Ông tuyên bố là ông theo học phái nhân văn và chủ trương tinh thần hữu
nghị giữa các dân tojcom và như vậy kể cả người Mỹ.
Ông ngồi quay mặt ra vườn nơi mà ánh chiều tà như rải bụi vàng
xuống, ông ngừng nói, vẻ suy tư, và không ai làm rối sự yên lặng của ông.
— Tôi đã chứng kiến biết bao cảnh bạo tàn trong đời, ông tiếp tục nói.
Khi trái bom nguyên tử rơi xuống Nagasaki, tôi có đến nơi để quan sát
những sự tàn phá. Từ đó, tôi không sao tha thứ được một hành động tàn
bạo, dù nhỏ nhặt chăng nữa. Tôi không thể nào giết một con kiến hay một
con ruồi. Tôi không thể để một đứa trẻ khóc. Thêm vào những tội ác người
đời đã phạm không những ở xứ sở chúng ta mà còn khắp trên thế giới, thêm
cả tội lỗi của tôi nữa, thì tôi chết đi cho rồi. Ôi! Đức Phật xin Người hãy
làm ngưng lại những tai họa!
Ông ngẩng khuôn mặt hốc hác lên và nhắm mắt lại. Bác sĩ Sakai kính
cẩn cúi đầu xuống. Ông cảm thấy trong đáy lòng một nỗi buồn thống thiết,
lẫn lộn với sự khuây khỏa vô biên.
Cuối cùng, tất cả các khách đều đứng dậy và cáo lui. Không có dịp
thuận tiện để bác sĩ Sakai nói với ông Matsui về con cái của hai người, vả
lại ông cũng không muốn nữa. Buổi tối nay, ông được một sự an ủi lớn lao.
Ông đã để tâm hồn mình chìm đắm trong quá khứ và hiểu biết hơn để càng
thẩm định giá trị của xứ sở mình. Ông đi chậm chạp về nhà, tâm hồn bình
thản.
Trong gian chính, bà Sakai đợi chồng. Biết kể cho ông nghe những
biến cố buổi chiều làm sao được? Bà sợ hãi và khâm phục chồng hơn bất
kỳ ai trên đời. Nếu không hoài nghi một chút bà đã yêu chồng hết sức!
Nhưng người ta không thể yêu đâu một người mình quá khâm phục. Bà
nhận thấy, với sự khiêm nhường của mình, là trí thông minh của chồng
không để lộ một khuyết điểm nhỏ nhặt nào. Trong tận đáy lòng, bà Sakai
giấu giếm một tội lỗi mà bà không hề thú nhận với ai, bà không yêu nước
Nhật. Bà thích ở Mỹ hơn, dù ở trong một trại tập trung, vì thời tiết ấm áp và
