Một con ngựa trắng khổng lồ, loại mà những người sành ngựa thường gọi
là "ngựa xám” đi nước kiệu lên sườn đồi. Trước khi nhìn thấy, người ta đã
nghe thấy tiếng vó nện cùng những tiếng rầm rầm khi con ngựa xông qua các
bụi rậm nhỏ, xuyên qua đám mâm xôi, trường xuân và kim tước mọc trên
sườn đồi. Nó to bằng một con ngựa thồ, ít nhất phải cao mười chín gang tay.
Đó là con ngựa có thể chở trên lưng một hiệp sĩ giáp trụ đầy đủ xông vào
giữa trận chiến, nhưng trên cái lưng không đóng yên của nó chỉ là một người
phụ nữ mặc đồ xám từ đầu đến chân. Chiếc váy dài và khăn choàng của bà
nom như được dệt bằng tơ cổ.
Bà có gương mặt hết sức bình thản và thư thái.
Người dân trong nghĩa địa đều biết bà, bởi vì mỗi người trong chúng ta khi
cuối đời đều phải gặp Phu nhân Xám, và không ai có thể quên được bà.
Con ngựa dừng lại bên đài tưởng niệm. Bầu trời đằng Đông đang bắt đầu
sáng dần lên một ánh hào quang màu ngọc trai, ánh sáng trước bình minh
khiến mọi người trong nghĩa địa thấy không yên và chỉ muốn quay về ngôi
nhà ấm cúng dễ chịu của mình. Nhưng dù thế vẫn không ai nhúc nhích. Họ
chăm chú ngắm nhìn Phu nhân Xám, người nào cũng cảm thấy nửa phấn
khích, nửa sợ hãi. Người chết thường không còn mê tín nữa, nhưng họ nhìn
bà như một thầy bói La Mã ngắm nhìn đàn quạ linh thiêng chao liệng, tìm
kiếm một lời phán bảo thông thái hay một đầu mối nào đó.
Và Phu nhân cất tiếng nói với họ.
Bằng một giọng nói nghe như tiếng hàng trăm quả chuông bạc nhỏ xíu
rung lên, Phu nhân chỉ nói, "Người chết cũng cần có lòng nhân hậu." Và bà
mỉm cười.
Con ngựa, từ nãy vẫn điềm tĩnh gặm và nhai một búi cỏ dày, bây giờ liền
ngừng lại. Phu nhân chạm vào cổ con ngựa, và nó quay đi. Nó bước mấy
bước dài, vó nện ầm vang, rồi phóng khỏi sườn đồi phi nước kiệu ngang qua
bầu trời. Tiếng vó rầm rầm của nó biến thành tiếng sấm đổ lại từ đằng xa, và
chỉ trong thoáng chốc nó đã biến mất.
Ít ra thì đó cũng là những gì mà người dân nghĩa địa có mặt trên sườn đồi
vào đêm đó quả quyết là đã xảy ra.
Cuộc tranh cãi thế là kết thúc, và không cần phải biểu quyết, họ đã đi đến
