hạn, là người vĩ đại nhất thời bấy giờ, nhưng một khi ngài Dumas phản
phúc đã nhúng tay vào thì chỉ còn lại hình ảnh một con người hung ác xảo
trá là lưu lại cho chúng ta mà thôi…” Tôi quay lại phía Corso, tay cầm
cuốn sách. “Ông biết cuốn này chứ? Tác giả Gatien de Courtilz de Sandras
là một lính ngự lâm sống vào cuối thế kỷ mười bảy. Đó là hồi ký của
d’Artagnan thật, Charles de Batz-Castelmore, công tước d’Artagnan. Người
này là dân Gascogne, sinh năm 1615 và đúng là một lính ngự lâm, mặc dù
ông ta sống dưới thời Hồng y Mazarin chứ không phải Richelieu. Ông ta
chết năm 1673 trong chiến dịch bao vây Maastricht vào thời điểm mà,
giống như huyền thoại cùng tên, ông ta sắp trở thành Thống chế nước
Pháp… Ông thấy đấy, hành động cưỡng hiếp của Dumas quả tình đã sinh ra
đứa nhỏ xinh đẹp làm sao, một gã Gascogne bằng xương bằng thịt không ai
biết tới, bị lịch sử bỏ rơi, nhờ ngòi bút thiên tài của nhà văn mà đã trở thành
một huyền thoại phi thường.”
Corso ngồi nghe. Cầm lấy cuốn sách, gã cẩn thận đọc lướt đầy hứng thú.
Mấy đầu ngón tay khẽ khàng lật từng trang sách. Đôi khi gã chững lại ở
một cái tên hay một đầu chương. Đôi mắt đằng sau cặp kính linh hoạt và tự
tin. Chỉ có một lần, gã ngừng lại để ghi vào sổ: “Hồi ký của ngài
d’Artagnan, G. de Courtilz. 1704, P. Rouge, 4 tập, khổ 12 mo
, xuất bản
lần thứ tư.” Sau đó gã gập sổ lại rồi nhìn tôi.
“Ông nói ông ta là một kẻ bịa chuyện.”
“Phải,” tôi đáp rồi lại ngồi xuống. “Nhưng là kẻ bịa chuyện thiên tài.
Trong khi một số người chỉ biết ăn cắp ý tưởng thì ông ta lại tạo ra một thế
giới tồn tại mãi đến nay… ‘không phải ăn cắp mà là chế ngự’ ông thường
nói vậy. ‘Mỗi lãnh địa ông chiếm được liền được sáp nhập vào đế quốc của
mình: Ông đặt ra luật lệ, đưa dân tới định cư với lễ nhạc và nghị lực, cái
bóng khổng lồ của ông trùm lên toàn cõi. Thử hỏi đó còn là thứ gì khác
ngoài sáng tạo văn chương? Với Dumas, lịch sử nước Pháp là một nguồn
tài nguyên dồi dào. Và thủ đoạn của ông thật siêu phàm: Ông thay bức
tranh nhưng vẫn để nguyên cái khung, vắt kiệt kho báu được dâng tặng cho
mình. Ông đổi vai chính thành vai phụ, biến kẻ tầm thường thành nhân vật
