nhận là tác giả mười tám cuốn tiểu thuyết của Dumas, nhưng tòa phán rằng
ông ta chỉ là người làm khâu chuẩn bị. Hiện nay ông ta bị coi là một nhà
văn hạng nhì lợi dụng danh tiếng của Dumas để làm tiền. Mặc dù một số
người cho rằng ông ta bị bóc lột – một người viết thuê cho danh nhân.”
“Ông nghĩ thế nào?”
Replinger len lén liếc nhìn chân dung Dumas phía trên cánh cửa.
“Tôi đã nói rằng tôi không phải chuyên gia như ông bạn Balkan của tôi
mà chỉ là một nhà buôn, một người bán sách.” Hắn có vẻ nghĩ ngợi, cân
nhắc xem đâu là chỗ để ý kiến chuyên môn của mình kết thúc và sở thích
cá nhân bắt đầu. “Nhưng tôi muốn ông lưu ý một điều. Trong khoảng thời
gian từ năm 1870 tới 1894, ba triệu cuốn sách và tám triệu tập sách ra theo
kỳ đã bán ra ở Pháp với tên Alexandre Dumas trên trang bìa. Các cuốn tiểu
thuyết được viết ra trước, trong và sau khi ông cộng tác với Maquet. Tôi
nghĩ điều ấy có ý nghĩa gì đó.”
“Nổi tiếng khi còn sống, ít nhất là thế,” Corso nói.
“Chính xác. Ông là người phát ngôn của châu Âu trong suốt nửa thế kỷ.
Thuyền bè từ khắp châu Mỹ được phái đi chỉ để chở tiểu thuyết của ông về.
Người ta đọc chúng ở Cairo, Moscow, Istanbul và Chandernagor nhiều
không kém gì ở Pháp… Dumas sống hết mình, hưởng thụ hết thảy khoái
lạc và danh tiếng dành cho ông. Ông đã sống và sống vui vẻ, mặc kệ mọi
trở ngại, từng quyết đấu, từng ra tòa, từng cho thuê tàu, dùng tiền túi trợ
cấp cho mọi người, đã yêu đương, tiệc tùng lu bù, kiếm chục triệu và hoang
phí hai chục triệu, và rồi chết êm đềm trong giấc ngủ, như một đứa trẻ.”
Replinger trỏ những đoạn văn của Maquet mà Dumas đã sửa chữa. “Có thể
gọi đó bằng nhiều cách: tài năng, thiên phú… Nhưng dù là gì đi nữa ông
cũng không tùy tiện bịa ra hay đạo văn người khác.” Hắn đấm ngực giống
như Porthos. “Đó là cái ông có ở đây. Không phải bất cứ nhà văn nào khác
cũng có được vinh quang khi còn sống như ông, Dumas làm nên tất cả từ
tay trắng. Cứ như là ông đã ký kết khế ước với Chúa.”
“Đúng thế,” Corso nói. “Hoặc với ma quỷ.”
