“Ông này, chính hồi tháng Hai, đã bắn vào bọn hiến binh ở chỗ Két-nước”.
“Ông kia, ngồi kia kìa, đã bị sáu tháng tù sau hồi tháng Sáu”.
Tôi lượn đi lượn lại trước những bàn đó để xem con người ra thế nào
khi đã trải qua những cơn thử lửa ấy. Phải, đấy là những người la thét ít
nhất và cười nhiều nhất.
Một hôm Rôc kéo tay áo tôi.
“Mày có nhìn thấy cái ông cao lớn kia không?
- Đằng kia, ở bên trái ấy à?
- Ừ, đừng làm ra vẻ nhìn ông ta.
- Ai đấy?
- Một đại biểu của Phái Môngtanhơ
, ông X…
- Ông ta không nói ở Nghị viện bao giờ à?
- Không, ông ta còn chờ thời”.
Đúng là Rôc nói như thế!
“Chờ thời! chờ đến bao giờ?
- Cho Quốc ước…”
Rôc có vẻ tin chắc là sẽ có một Quốc ước; tưởng như anh vừa nhận
được tin ấy buổi sáng hôm nay; và đáng lẽ phải loan báo cho chúng tôi biết
vào buổi chiều! Anh trở lại chuyện ông nghị sĩ X…
“Phải, ông ấy chờ thời cũng như Rôbexpie đã nín lặng chờ đợi, ở
Quốc hội lập hiến…, chờ đợi cơ hội của mình”.
Nín lặng? Không! Rôbexpie đã có lần đứng lên để yêu cầu bãi bỏ tội
tử hình. Mày biết không?
Có một tay vô kỷ luật, ngồi trong một góc, đang nhún vai và hét to:
“Tất cả cuộc Cách mạng của các anh, những bộ tóc dài của các anh
Rôbexpie, Xanh-Juyxt, tất cả toàn là trò hề hết! các anh là bọ giáo sĩ của
