Lại thêm một người nữa đến.
Phải chăng người này cũng tán thành để cho quân đội mệt mỏi?
Phải… và anh ta còn đem tới một tin khác nữa.
“Tối nay sẽ truyền đi một hiệu lệnh mới, anh ta nói. Tối nay, hẹn gặp
nhau ở quảng trường Vôxgiơ…”
Các bạn tôi nhìn tôi; lần này tôi đã tin chưa?
“Tin ư? Tôi tin rằng chúng ta bại rồi… Tin rằng chúng ta là trẻ con, tin
rằng nếu chúng ta là những người hành động thì chúng ta đã phải bắt đầu
dựng được một chiến lũy rồi…
- Chúng ta sẽ bị cô độc… Rơnun liền nói, giọng run run, anh sẵn sàng
theo ý kiến tôi hơn cả.
- Cô độc! Nhưng nếu ai cũng nói như thế thì đó là hèn nhát trên khắp
tuyến! Những kẻ nào nói đợi cho quân đội mệt mỏi hãy đi đàng sau quân
lính, hai tay đút túi, mag theo bít tất thay đổi…
Thưa ngài, hãy đi mà tìm bít tất, còn tôi thì tôi bảo phải đi tìm người
chiến đấu, và phải bắt đầu chiến đấu để lôi kéo họ đến.
- Bắt đầu ở đâu?
- Xin nhắc lại, ở đâu tùy ý! Dưới cửa sổ nhà này…bất cứ chỗ nào! Và
tôi xin nhận nậy viên đá lát đầu tiên.
Như vậy không phải để tỏ ra rằng tôi can đảm, mà để chỉ ra rằng tôi
cảm thấy thất bại đang rón rén đến! Tôi không tin rằng mười người chúng
tôi có thể cứu vãn được nền Cộng hòa, nhưng chúng tôi sẽ trèo lên một
đống đá, đống cao nhất, và chúng tôi sẽ kêu lên: “Hãy đến với chúng tôi!
Hãy đến với chúng tôi! Các bạn xem, chúng tôi có mười đứa; mười đứa
mười tám tuổi, vận áo rơđanhgốt… mười đứa học trò. Những người vận áo
bludơ hãy đến chỉ huy chúng tôi!”
Tôi bám vào áo, vào mắt các bạn tôi… Hình như tôi đang nói một điều
rồ dại. Người ta trách mắng tôi, người ta còn giận dữ bảo tôi:
