Ông làm trưởng phòng ở chỗ nào tôi không biết. Ông đã ở Pari. Nếu
tôi nhớ đúng thì ông ta đã xuất bản một quyển sách trong đó ông dựng lên
một nhà gái điếm và trong đó công lý của loài người đã phạm một tội ác
ngay giữa thanh thiên bạch nhật. Ông kể chuyện một người vô tội chết trên
đoạn đầu đài, trong khi chính tên thủ phạm đứng xem cuộc hành hình,
khoác tay viên chánh án tòa đại hình, và một con đĩ giở trò gạ gẫm đã giúp
việc tên đao phủ.
Thật là táo bạo.
Có lẽ với ông này tôi có thể nói chuyện xã hội bất công, chuyên bênh
vực nhân dân được.
Tôi leo lên gác nhà ông.
Bây giờ ông đeo kính, mặc chiếc áo rơđanhgôt hơi dài.
Ông tiếp đón tôi rất kỳ quặc; ông cho tôi cảm thấy rằng ông không
được tự do muốn tiếp ai thì tiếp: ông nói rất khẽ và đi lại rón rén.
“Có ai thấy anh lên đây không? Ông hỏi tôi.
- Sao, ông là người đã viết quyển sách ấy, ông cũng sợ đến thế ư?…”
Mặc dù ông hơn tôi những hai chục tuổi, tôi ăn nói như thể ông chạc
tuổi tôi, và tôi trách ông đã phản bội, hoặc ít nhất, - tôi nói để chữa lại lời
giận dữ của mình, - ít nhất cũng là nhượng bộ.
“Nhượng bộ, thì đúng vậy, tôi đã nhượng bộ từ cái ngày tôi đã hèn
nhát về ở đây sau hai mươi năm sống tại Pari!”
Và sau ba phút ông đứng dậy:
“Thôi, anh bạn trẻ, ta từ biệt nhau! Tôi không muốn đã bao lâu chịu
sống hèn hạ để trong một khắc đồng hồ bị liên lụy vì tiếng nói oang oang
của anh. Anh thì anh không có vợ để nuôi, có con để dạy.”
Có lẽ có cái anh hùng để làm như ông ta làm! Ông đã khắc phục lòng
kiêu hãnh và bóp chết tư tưởng của mình để có được miếng bánh cho gia
đình!
