Còn tôi thì sao! Tôi không đi lại kể chuyện đó ở khắp các nơi. Đấy
không phải là một thiên hướng không cưỡng lại được như ở Lơgrăng! Và
tôi không cần phô trương chuyện đó. Nhưng tôi cũng đã ngấm ngầm thử
sức trong thể loại ấy!
- Tại sao anh không soạn kịch, một ông bán rượu vang hỏi tôi, vì đôi
lần ông trông thấy tôi vừa bóp trán vừa viết lên những mẩu giấy, và tôi đã
từng thổ lộ với ông rằng tôi làm văn học và muốn đạt tới vinh quang.
Ông có một người cháu diễn viên phụ thường sắm các vai công khanh
ở cửa Xanh-Mactanh và các vai khách khứa ở rạp Ôđêông. Anh có thể giúp
tôi được nếu tôi có cái gì đã hoàn thành - anh đã đưa cho tôi giấy viết - anh
làm nghề trang trí ở chỗ ông Fécđinăng Đuyghê là tác giả của vở Cảnh bần
cùng. Liên minh giữa cùi bánh mì và khoai tây!…
Tôi sẽ soạn kịch. Thể loại gì? Có cần nói ra không?
Tôi vốn lãng mạn, tôi không thích thời cổ đại. Tôi ưa những thày tu,
những lãnh chúa, bọn hề của nhà vua, những tên đao phủ đeo mặt nạ.
Thời kỳ của những món cổ giả đã qua rồi; bây giờ ta cần phải có cái
sôi nổi và sinh động. - “Panxămbiơ
, thưa quí tôn ông! Khi nào gác
chuông Xanhlơ-Guyđuylơ điểm giờ thứ mười… Tribulê, Xaltabađil
”.
Tôi đã thử và đã vất vả về chuyện màu sắc địa phương!
Mở đầu vở kịch của tôi là một cô thiếu nữ đi gánh nước ở vòi nước
ngoài bãi chợ, vừa lúc đó một chàng trai vận áo màu hạt dẻ, nai nịt đai da
như thể anh chàng bị bệnh ruột lòi, đứng nấp sau chiếc cột của gian hàng dạ
ở góc chợ và nói:
- Jêhan, Jêhan… ôi cô gái thanh tân yêu kiều và trinh bạch… ta thề
trước đức thánh bà Guyđuylơ hoặc trước Chúa, em sẽ thành vợ ta!…
Hay thật. Tôi thú vị đọc lại đoạn mở đầu, trong trắng và rất trung cổ
ấy. Nhưng phải mất biết bao cố gắng để tiếp tục đứng lại ở thế kỷ mười sáu
ấy! Dù tôi đã quen gọi bàn tay và chiếc quần của tôi bằng những danh từ
Trung cổ cũng hoài công. Tôi lại muốn chơi trường kiếm và tôi tuốt gươm
