- Anh bạn thân mến ạ, khi người ta không biết hơn anh thì nên đi làm
thợ thuộc da chứ đừng làm nhà văn.
Buổi tối ghê gớm! đã hạ tôi xuống địa vị thấp kém trong nhà. Không
cần để nài ép tôi tự ý chạy những công việc vặt. Chính tôi tự động đi lấy
nước cho Đuyboa nhào bột than, chính tôi đi mua rượu khi nào có tiền mua
rượu. Tôi đi đổ tro, không cần ai phải nhắc nhở.
Cái đêm xảy ra cảnh thảm hại ấy, tôi nằm trên giường suy nghĩ rất
nhiều về những điều đáng lẽ mình phải nói, những điều mình cần đáp lại.
Đôi khi, ra khỏi một cuộc trò chuyện trong đó tôi bị hố, tôi mới tìm ra
những điều đáng lý phải đáp ngay lúc ấy. Tôi chỉ việc quay trở vào. Nếu có
ai giúp tôi, nhắc tôi một câu (mà chúng tôi đã giao hẹn trước với nhau), tôi
sẽ độp lại được lập tức bằng một lời ý vị. Những trường hợp ấy, tôi tự đấm
ngực vì đã không tìm ra được ngay tại chỗ. Nhưng lần này là sự suy sụp,
suy sụp đơn thuần. Dù cho tôi một năm nữa, tôi cũng không tìm ra được
điều gì hơn. Tôi đành bỏ cuộc! Tôi không tìm được gì khác ngoài những
điều tôi đã nói, trong khi chọc vỡ vỏ than cứng và xê dịch những vật bày
trên lò sưởi.
Về phương diện kịch, tôi thích những vở làm tôi thú vị và tôi không
ham những vở không làm tôi thú. Đó là ý kiến của tôi, không có gì hơn.
Đuyboa bản tính không độc ác. Anh không phải hạng người làm người
khác đau khổ để mà thích thú. Anh không thuộc những kẻ lợi dụng một sự
ưu thế dễ dãi để đè bẹp những người kém mình và thiếu thông minh. Về
phía Lơgrăng thì anh không thể biểu lộ niềm vui thầm kín khi thấy tôi???.
Và chính ra tôi được mọi người ân cần hơn là bị ruồng rẫy! Nếu tôi bảo
người ta hành hạ tôi là tôi nói dối. Tôi không bị hành hạ. Thậm chí hai ba
lần họ đã giật lấy chiếc thùng trong tay tôi khi tôi đi lấy nước hoặc đi đổ
tro. Họ cảm thấy rõ rằng nếu tôi không có lý luận về kịch, thì không phải
lỗi tự tôi, và họ không muốn hạ tôi xuống vai trò đày tớ. Tôi còn cảm thấy
bây giờ họ có phần quan tâm làm những việc mà trước kia họ không muốn
mà, họ tỏ ra tế nhị. Họ đã cư xử rất tốt trong trường hợp này, không thể nói
