giận dữ hoặc một tiếng rên đau đớn, thì họ lại kể cho tôi nghe những
chuyện ba lơn, nói với tôi về lý tưởng về Chúa lòng lành…
Những Pruyđom
, những kẻ khố rách đầu bạc ấy! Những Pruyđom
tới đấy để đọc những quyển sách hay những nhãi ranh sáu mươi tuổi chân
kề miệng lỗ mà vẫn còn sặc mùi nhà trường; những kẻ ích kỷ bẩn thỉu vì
hèn nhát nên không nghĩ tới những người không hèn và thoải mái trong
cảnh bần cùng, đợi chết với hy vọng ở kiếp sau. Nếu có đánh nhau ở điện
Păngtêông, họ sẽ đứng về phe những kẻ đã làm cho họ đói, để chống lại
những người muốn thủ tiêu nạn đói!
Trong cả đám ấy, không có lấy một đầu óc nổi loạn, không có lấy một
vầng trán suy nghĩ, không có lấy một cử chỉ chống hủ lậu, không có lấy
một tiếng thép chống thói cũ!
Một đôi khi tôi xuống dưới nhà, vào một phòng có mùi kho đồ thánh.
Không khí mát mẻ, im lặng!… những sách có minh họa để ở đấy. Tôi
đọc tờ Nghệ sĩ và lịch sử của phố cụt Đoayenê, nơi Góchiê, Hutxay và
Giêra đơ Necvan đã họp thi phái của họ.
Lúc đầu tôi đọc các truyện đó với một sự tò mò đầy khát vọng, rồi sau
tôi rùng mình vì hoài nghi.
Họ kêu lên rằng tuổi thanh xuân của họ chói chang ánh mặt trời, -
nhưng mặt trời nào? Do một cậu quen với viên thư ký của một người trong
nhóm, tôi đã được biết một chuyện làm tôi run cả người.
Cái ông Gôchiê đấy, cái ông Giêrađơ Necvan ấy, họ đang phải lao vào
cuộc săn bánh mì! Gôchiê thì lượm trong phòng khách của Matinđơ
,
Giêra kiếm cái bánh mì quẳng trong các đống rác. Người ta nói ông ta đã
định tự vẫn vào một buổi tối không nhà cửa.
Vậy là họ nói dối khi họ ca hát niềm vui của cuộc đời lang thang, và
của những đêm ngủ ngoài trời! Nhà văn, giáo sư, thi sĩ trào lộng, thi sĩ bi
tráng, tất cả đều nói dối!
Chà! Tôi nghẹn ngào và đầy lòng ghê tởm!
