Mẹ tôi òa lên khóc. Tôi quỳ xuống chân mẹ tôi. Tôi kéo đầu mẹ tôi lại
và uống những giọt nước mắt đổ trên đôi má trắng bệch của mẹ.
Mẹ tôi muốn nhận lỗi về phần mình.
“Lỗi tự mẹ, con ạ, lỗi tự mẹ… Nhưng, con thấy đấy, một đôi khi con
đã gửi từ Pari về cho mẹ những lá thư làm mẹ đau lòng biết mấy! Khi con
hỏi xin thầy con đặt một khoản mua chịu ở hiệu bánh mì, hoặc ứng trước
cho con ít tiền để con chắc chắn có một chỗ ngủ đêm… Ông hiệu trưởng
bảo rằng con chỉ cần ở lại đủ thời gian để thi đỗ cử nhân, rồi con sẽ học thi
tiến sĩ, khi ấy con sẽ được tự do – và mẹ sẽ yên tâm là con sẽ không khổ
nữa…”
Tôi để mẹ tôi nói.
Đêm đã khuya lắm khi tôi đưa mẹ tôi về buồng, ở đó tôi trông thấy
ngọn đèn còn cháy trước những lá thư vàng khè mà mẹ tôi đọc lại.
Tôi, tôi đứng tựa cửa sổ, và tôi suy nghĩ, đầu quay về phía nghĩa trang.
2 giờ sáng
Tôi đã quyết định: TÔI ĐẦU HÀNG.
Có lẽ rồi tôi sẽ chẳng ra gì.
Tôi nhớ lại một buổi tối sau hồi tôi đã uổng công thử làm việc tại các
nhà tư sản. Một người láng giềng ở nhà trọ, một cựu sĩ quan bị thải hồi, đã
để quên một khẩu súng lục ở buồng tôi. Nòng súng lấp lánh dưới ánh trăng,
mặt tôi không sao rời được khỏi khẩu súng. Tôi nhìn thấy bóng ma của tự
sát! Và tôi phải nắm chặt lấy cuộc sống bằng cả hai tay: nhảy tới khẩu
súng, quay mặt đi mà vồ lấy nó, chạy vụt sang ông hàng xóm!
“Mở cửa! Mở cửa!”
Ông mở hé cửa, và tôi quăng khẩu súng trên tấm thảm trong buồng…
“Ông cất nó đi, kẻo tôi tự sát mất…”
Tôi muốn sống, - Như gã mô phạm kia đã nói, có học vị tôi sẽ đạt: tú
tài thì chết đói – tiến sĩ thì có thể có suất ăn ở cửa hàng xúp.
