- Thế là, anh cãi lại, giọng khan khan và cười thương hại, chàng
Zôilơ
lại đã không vừa ý với bài giảng lần trước của ông ta phải
không?…”
Vừa ý? Thì ra anh chàng Matutxanh này cũng chẳng hiểu gì cả, và nếu
như không có tinh thần tập thể, tinh thần kỷ luật, thì đáng cho anh ta mấy
cái tát! Vừa ý! – Có chứ! Tôi vừa ý! Tôi biết rõ ông Mitsơlê là về phe
chúng tôi và phải bệnh vực ông ta.
Hôm thứ năm cách đây hai tuần, tôi chẳng đã đánh một thằng phản
động dở sống dở chết vì nó đã nói đúng như tôi nói đấy ư – chỉ khác một
điều là nó lấy làm khoái vì bài giảng hôm đó nghe chán ngấy; tôi thì tôi
buồn về chuyện đó, vì tôi muốn bài giảng bớt cao siêu, sàn sàn mặt đất
hơn. – Phải, Matutxanh ạ, sàn sàn mặt đất hơn. Tôi tưởng như có nhiều
người trong đám đông đó cũng sàn sàn mặt đất như tôi…
Tôi cuộc rằng trong số những người vỗ tay có đến ba phần tư không
hiểu gì cả.
Bao giờ người ta cũng chờ để vỗ tay.
Khi nào giọng nói hoặc cử chỉ của ông thầy không chỉ rõ, thì hai anh
chàng cao lớn – một gã tóc dài, gã kia không tóc – làm hiệu; không chỉ để
vỗ tay mà còn để cười nữa; không chỉ để cười mà còn để cười nhạo nữa.
Tôi đã cười nhạo bẫng một vài lần, ngỡ như vậy là đúng, cái đó đã gây
tác động rất xấu: những thằng ngồi cạnh tôi đã cười nhạo theo tôi, vì tin
cậy, tưởng tôi đã làm theo hiệu lệnh của thằng Hói hoặc thằng Tóc dài, họ
rất cáu với tôi và biểu lộ cho tôi thấy.
Cho nên bây giờ tôi cứ đợi cho tiếng cười nhạo được tuyệt đối công
nhận đã; tiếng cười không còn gì đáng ngợ nữa; tiếng hoan hô đúng là tiếng
hoan hô đích đáng, đến lúc đó mới làm bất cứ cái gì biểu thị nhiệt tình,
hoặc niềm vui, hoặc sự thất vọng. Tôi không bao giờ làm trước mọi người.
Một đôi khi tôi làm sau nữa!
