41
C
òn nhà bác học Czech? Lưỡi dính chặt vào cái răng lung lay, ông tự
nhủ: đấy là những gì còn lại từ tất cả cuộc đời ta: một cái răng lung lay và
nỗi sợ kinh hoàng của ta khi buộc phải mang một hàm răng giả. Không còn
gì khác nữa sao? Không còn gì hết nữa sao? Không còn gì. Trong một chớp
loé bất chợt, toàn bộ quá khứ đời ông hiện ra trước ông không phải như một
cuộc phiêu lưu cao cả đầy những sự kiện kịch tính và duy nhất, mà như một
phần nhỏ xíu của một đống hỗn độn các sự kiện lẫn lộn nhau đã xuyên qua
hành tinh này với một tốc độ khiến người ta không thể phân biệt được những
đường nét của chúng, đến mức mà Berck có thể có lý để xem ông là một
người Hungary hoặc một người Ba Lan bởi vì, có thể, ông thực sự là người
Hungary, người Ba Lan hay có thể là người Thổ Nhĩ Kỳ, người Nga hay
thậm chí là một đứa trẻ bị chết ở Somalie. Khi các sự việc trôi quá nhanh thì
không ai có thể tin chắc được điều gì, biết chắc được điều gì, thậm chí cả về
bản thân mình.
Khi nhắc lại cái đêm của bà T. tôi đã nói đến một phương trình nổi
tiếng ở một trong những chương đầu của cuốn sách giáo khoa toán học cuộc
đời: mức độ tốc độ tỷ lệ thuận với cường độ lãng quên. Từ phương trình này
người ta có thể rút ra những hệ quả khác nhau, chẳng hạn hệ quả sau đây:
thời đại chúng ta đã phó mặc mình cho con quỷ tốc độ và chính vì thế nên
nó đã tự lãng quên mình quá ư dễ dàng. Thế nhưng tôi lại thích đảo ngược
lại điều khẳng định đó và nói: thời đại chúng ta bị ám ảnh bởi ham muốn
lãng quên và chính để thỏa mãn ham muốn ấy mà nó đã phó mình cho con
quỷ tốc độ; nó đẩy nhanh bước đi bởi vì nó muốn làm cho chúng ta hiểu
rằng nó không hy vọng là người ta nhớ đến nó nữa; rằng nó cảm thấy cứ để
tự nó trôi qua; nó đã chán ngấy bản thân mình; rằng nó muốn thổi tắt ngọn
lửa nhỏ run rẩy của ký ức.
