PHẦN THỪA TIẾP TRIỂN KHAI KỸ
THUẬT CỦA HẬU THẾ
MẠCH PHÁP TÂM YẾU
Phương pháp chẩn mạch quý ở linh động. Nếu câu nệ không thông, khó
đoán được bệnh. Trước phân bộ vị, như tả Thốn thuộc Tim, dùng để khám
Tim và Bọc Tim. Hữu Thốn thuộc Phổi, dùng để khám Phổi và khắp trong
lồng ngực. Tả Quan thuộc Gan dùng để khám Gan Mật. Hữu Quan thuộc Tỳ
dùng để khám Tỳ Vị. Tả Xích thuộc Thận để khám Thận, Bàng Quang và
Ruột Non. Hữu Xích thuộc Tam Tiêu để khám Thận, Tam Tiêu, Mạng Môn,
Tử Cung và Ruột Già. Trên bộ Thốn gọi là Ngư Tế, dưới bộ Xích gọi là
Xích Trạch, nên quan sát 2 bộ Thốn mà biết bệnh ở đầu mặt, khí quản, thực
quản, miệng, răng, vai, lưng…; quan sát 2 bộ Quan để biết bệnh ở hông
sườn, lưng bụng; quan sát 2 bộ Xích để biết bệnh ở dưới thắt lưng, bụng
dưới, âm đạo, gối chân. Đây là căn cứ ở trên để quan sát phần trên, giữa
phần giữa, dưới phần dưới vậy.
5 tạng 6 phủ, mạch đều tóm hết ở Phổi. Vì Phổi tuy là một trong 5 tạng,
nhưng là nơi đại hội của phần khí. Cho nên trước hữu Quan một phân gọi là
Khí Khẩu dùng để đoán bệnh suốt đời. Nhưng các hệ thống khí trong thân
không thể tự nối liền với Phổi, lại phải nhờ thức ăn uống ở Vị để thâu hút
chuyển đưa mà thấm nhuần, nên Vị lại là khí hóa cho tiên thiên, nguồn cội
cho hậu thiên, mà làm nơi chỉ huy tóm cho các hệ thống khí. Thường thấy
những người âm hư, huyết hao hàng ngày uống phương Lục Vị Tứ Vật mà
vẫn không được sức tăng trưởng là lý cớ do đây vậy, há phải tìm khắp 6 bộ
mà không quy kết về Khí Khẩu và Vị khí để chẩn đoán được sao!
Mạng Môn tướng hỏa tuy lệch về bên phải, Thận thủy tuy lệch bên trái,
nhưng Thận đóng ở đốt xương sống lưng thứ 7. Một âm một dương tinh khí
đều chủ bế cố phong tàng, làm cho đều được sở tư, há riêng Thận quy về
bên trái, chứ không dính dấp gì bên phải được sao!
