IV. MẠCH THÁI TỐ
Đến như bài ca mạch Thái Tố, người xưa hoặc truyền mà không nói, hoặc
nói mà không truyền đều có dụng ý vì lời lẽ trong đó có vẻ hoang đường,
không nên khinh thường dễ dàng nói ra, e có người lợi dụng mà khi đời vậy.
Đời nay lắm kẻ giang hồ thuật sĩ thường lợi dụng để kiếm tiền.
Nếu chẩn mạch Tim mà thấy phía trước hơi khum, phía sau thẳng như đè
vào chột lưỡi câu. Đó là hiện tượng Tim chết.
Nếu chẩn mạch Phổi như có vật nổi trên mặt nước, như gió thổi lông. Đó
là Phổi chết.
Chẩn mạch Gan mà thấy căng cứng như dây cung mới kéo, đó là Gan
chết.
Chẩn mạch Tỳ mà thấy cứng bén như sờ vào mỏ quạ, cựa gà, hoặc như
nhà dột nước, như nước chảy đều là Tỳ tử.
Chẩn mạch Thận mà thấy phát như giựt dây, bựt bựt như đè viên sỏi. Thế
là Thận tử.
Lại nữa, chẩn Mạng Môn mà thấy hiện tượng Ngư Trường (cá vẫy), Hà
Du (tôm lội), Dũng Tuyền (là mội nước trào) đều là mạch hết số.
Đó là mạch của 5 tạng quyết định chết hiện ra như thế.
Mạch Phản Quan: Là một hiện tượng chẩn mạch trên Thốn Quan Xích
hoàn toàn không có, hoặc một tay phản quan, hoặc cả hai tay. Nếu không
tinh tường thì sẽ bị lầm với mạch tuyệt. Có như thế là bởi hoặc thọ bẩm
trong thai, hoặc khi mới sanh ra bị trì kéo lệch lạc, hoặc lớn lên bị té ngã làm
cho mạch chánh bị tắc nghẽn mà mở đường hiện ra phía sau lưng cổ tay.
Vậy nên khi gặp những trường hợp ấy phải cẩn thận dò tìm ra phía sau cổ
tay kẻo bị lầm với mạch tuyệt.
V. ĐỐI ĐÃI VÀ TỶ LOẠI
Nhưng nghiên cứu tất cả mạch mà luận thì Phù và Trầm là nói một thăng
một giáng. Sác và Trì là nói một mau một chậm; mà Tật so với Sác nhanh
