hữu Quan phải động mà hư, kèm theo tả Thốn nghịch mà sắc. Nếu là trường
hợp người tánh nóng nảy giận dỗi triền miên, thì không những tả Quan và
phần trên của tả Thốn động mà thôi. Nếu phần trên của tả Thốn mà quá to,
hoặc khóe mắt trong bên trái có màng mắt thịt đỏ ói tức là vì uất giận không
giải được mà hóa ra Bọc Tim nở to. Nếu là trường hợp buồn rầu bi thương
thái quá bị gặm nhấm trường kỳ, thì tả Xích và tả Thốn thường nhỏ chìm
nhu nhược, và có thể thân Tim càng ngày càng bị teo nhỏ vì thiếu huyết.
Nếu trường hợp vướng phải vì lo lắng trường kỳ thì tự nhiên buồng Phổi
phải co dúm lại, Chẽn vừng bị rút lên sanh ra khí nghịch hữu Thốn vừa to
vừa nghịch. Nếu thêm tả Thốn hư sắc, tả Quan trầm huyền, hữu Quan vô
lực, thì mối kẹt trong tâm tư càng chặt chẽ hơn.
Tiến tới một bước nữa mà bàn, tạng Tim tuy là chủ nhân ông nội tạng,
nhưng bộ Óc là tinh hoa của tạng phủ, là cơ cấu hiểu biết để giao tiếp với
cảnh vật bên ngoài. Cho nên đa số những bệnh tật từ Chẽn vừng trở lên, nhất
là bệnh mãn tính, càng gần trên đầu bao nhiêu thì gốc rễ càng mắc liền với
tâm thức bấy nhiêu. Và đã là bệnh có hình tướng rõ rệt, càng xa xác thân
càng mắc liền với cổ và đầu, thì sẽ tùy thuộc theo trái phải mà hiện rõ nhánh
nhóc trong mạch tượng hai bộ Thốn khác nhau.
Người xưa nói: “Cơ bệnh sâu kín, mạch lý diệu huyền”. Cho nên về mạch
tượng biến cố của tâm lý, dù có muốn chép hết cũng không sao chép được
hết, chỉ nêu đại lược ít điều để người đọc có cơ xuất phát.
Thí dụ như âm thịnh thì nằm mơ thấy lội nước to khiếp sợ, khí dương
thịnh thì nằm mơ thấy lửa to, cháy dữ dội, khi âm dương đều thịnh thì nằm
mơ thấy việc tàn sát lẫn nhau. Nếu trên thịnh thì nằm mơ thấy bay, dưới
thịnh thì nằm mơ thấy rơi, quá no thì nằm mơ thấy cho, quá đói thì nằm mơ
thấy lấy, khí tạng Gan thịnh thì nằm mơ thấy giận, khí tạng Phổi thịnh thì
nằm mơ thấy khóc, trong bụng nhiều lãi kim thì nằm mơ thấy tụ tập đông
người, nhiều lãi đũa thì nằm mơ thấy đánh nhau.
Thế nghĩa là muốn nói nằm mơ thấy những chuyện trên là phải coi chừng
những bệnh tật ấy, chớ không phải là pháp cố định nên cần phải biết.