nuôi trở lại cơ thể v.v… Đây chẳng qua là nêu sơ một vài điều để làm thí dụ
suy tư. Muốn đi sâu vào thấu triệt, tất nhiên phải tỉ mỉ hơn.
Tóm lại, đã nói rằng trên không thông thiên văn, dưới không đạt địa lý,
giữa không thấu suốt nhân sự, không tháo mở được chính con người của
mình thì không thể thành lương y. Tức là một cách nói khác, muốn đi vào Y
Đạo tất phải thâm nhập vào mọi khía cạnh quy luật động của trật tự thiên
nhiên. Và muốn thể hiện được quy luật ấy vào trong mọi lĩnh vực trong cuộc
sống, thâm nhập vào tất cả sự vật cũng như trong con người, thì phải dựa
vào tinh thần Nội Kinh mà khai thác.
Đã nói rằng trong tinh thần Y Đạo thì Đạo là chính mà Y là thứ, lẽ cố
nhiên về phương tiện chữa trị không hẳn phải nhất luật dùng thuốc, cũng
không hẳn tôn thờ những vị thuốc cao lương, và cũng như dễ dàng chấp
nhận lấy sanh mạng kẻ khác đem bù đắp cho mình, chỉ trừ một đôi trường
hợp vạn bất đắc dĩ. Cho nên nào pháp dược (dùng pháp mà trị như pháp môn
niệm Phật), nào châm, nào cứu, nào án ma, nào đạo dẫn, nào điểm huyệt,
đều được động viên hết thảy. Phương pháp càng đơn giản, ít nguy hiểm, kết
quả chắc chắn bình dị là phương pháp rất nhiệm màu. Cho nên đã là kẻ có
trách nhiệm kiến thiết một nền Y Đạo thì phải có con mắt nhìn khắp.
Trong tinh thần Y Đạo, dù nhìn một bệnh tật xác thân, hay một bệnh tật
gia đình, xã hội, quốc gia, thế giới, có rộng hẹp khác nhau chăng nữa, cũng
chỉ một tinh thần khám phá, một nguyên lý duy nhất. Cho đến khi dang tay
điều chỉnh, dù nhỏ lớn rộng hẹp khác nhau cũng chỉ một tinh thần mà hóa
giải, giải tán trong tinh thần đạo đức trên hết. Còn sát phạt, thủ tiêu không
phải là việc chính yếu.
Trong tinh thần Y Đạo, dù dụng cụ y khoa hay dược phẩm, không thể
chấp nhận là của riêng Đông hay Tây. Mặc dù trong lĩnh vực Tây y ngày
nay, dụng cụ y khoa rất là cực thịnh, phong phú dồi dào, nhưng với Y Đạo
không hẳn đều được trọng dụng, cũng không hẳn bị xem thường. Món nào
cần thiết mới được trọng dụng; vì trong Y Đạo, công cụ khám phá là chính
con người của lương y, tuệ giác sáng suốt, nhạy cảm, đủ tư cách chủ động sự
việc chớ không phải là dụng cụ. Nếu tinh thần người thầy thuốc ỷ lại hẳn
