CHÀNG NGỐC - Trang 373

non, vậy là vợ chồng chỉ sống với nhau chưa được tám năm. Sau đó, theo
lời mẫu thân ông thuật lại thì người đã phải một thân một mình vật lộn với
cuộc sống trong cảnh khốn cùng và hẳn đã không còn trụ nổi nếu như
không được sự giúp đỡ thường xuyên và hào hiệp của ngài Pavlisev, ngài
đã giúp người đến sáu trăm rúp mỗi năm. Không những thế, có vô số bằng
chứng cho phép khẳng định rằng ngài rất quý ông, một đứa bé con. Căn cứ
vào những bằng chứng đó và cũng lại theo lời xác nhận của mẫu thân ông
thì ngài rất thương ông chủ yếu vì từ bé ông đã mắc chứng líu lưỡi, khó
nói, cứ lắp ba lắp bắp, thôi thế cũng coi như một đứa trẻ tật nguyền, bất
hạnh đáng thương (tôi có đủ bằng chứng xác thực để nói được rằng ngài
Pavlisev đã suốt đời mang nặng một tấm tình trìu mến thiết tha đối với tất
cả những gì bị vùi dập, phải hứng chịu sự bất công của tạo hóa, nhất là ở trẻ
con và theo tôi đây là sự thật vô cùng quan trọng đối với công việc của
chúng ta). Cuối cùng tôi có thể lấy làm hãnh diện là đã có đủ căn cứ xác
thực nhất để nói về điều chính yếu là sự tận tâm tận lực của ngài Pavlisev
đối với ông như vậy (ngài đã cố gắng rất nhiều để lo cho ông vào trường
trung học, được học tập dưới sự giám sát công phu của các nhà giáo) đã
dần dà khiến cho gia đình họ mạc ngài Pavlisev đoán ông là con đẻ của
ngài và phụ thân ông chẳng qua chỉ là một đức lang quân bị cắm sừng.
Nhưng chủ yếu là điều suy đoán đó chỉ trở thành điều quyết đoán hẳn hoi
vào những năm cuối đời của ngài Pavlisev, khi mọi người có ý hoảng sợ về
vấn đề di chúc vì thực ra những manh mối ban đầu đã bị lãng quên, chẳng
còn biết đâu mà lần. Không nghi ngờ gì nữa, điều quyết đoán đó cũng đã
đến với ông, ông Burdovski ạ, và ông chỉ còn biết tin theo. Mẫu thân ông,
người mà tôi đã có vinh hạnh được làm quen thì tuy chẳng lạ gì những lời
đồn thổi đó, nhưng mãi đến nay vẫn không ngờ là con trai mình đã bị cuốn
theo luồng dư luận ngấm ngầm như vậy (về chuyện này thì tôi cũng đã giấu
người). Thưa ông Burdovski, tôi đã tìm được người mẹ đáng kính của ông
trong cảnh ốm đau quẫn bách mà người đã lâm vào từ ngày ngài Pavlisev
mất. Qua hai hàng nước mắt biết ơn, người đã cho tôi biết rằng chỉ nhờ có
ông và sự phụng dưỡng của ông mà người còn sống được trên đời, người