rất sáng suốt và chua cay, -riêng ông tướng thì dù là người sáng suốt rồi (dù
hẳn là không thiếu phần trì độn), nhưng trong những trường hợp khó xử
cũng chỉ phát ra nổi mỗi cái tiếng “Hừ”, cuối cùng rồi cũng đặt hết tin
tưởng vào Lizaveta Prokofievna. Như vậy chính bà mới là kẻ gánh vác
trách nhiệm. Không phải gia đình này nổi đình nổi đám vì một sáng kiến
hay một xu hướng riêng nào nhằm lìa xa lối cũ trong một nỗ lực có ý thức
để đi đến chỗ độc đáo, nếu thế thì thật là bất nhã mất rồi. Ồ, không đâu!
Chẳng có gì như thế cả. Nghĩa là chẳng có chút ý thức nào đối với mục
đích đặt ra cả đâu. Ấy thế nhưng hóa ra rằng, dù rất đáng kính trọng, nhưng
họ vẫn có gì đó làm cho gia đình Epantsin không giống với những gia đình
danh giá khác. Vào thời gian cuối này, Lizaveta Prokofievna đã bắt đầu tự
trách rằng mọi thứ tội lỗi chỉ do một mình bà và bản chất “không may
mắn” của bà gây nên, điều đó chỉ khiến bà đau khổ thêm thôi. Bà cứ mãi
trách mình là thứ “mụ già kỳ cục, thô lỗ và điên rồ” và bị giày vò vì những
nỗi nghi ngờ vô căn cứ, bà cứ mất bình tĩnh từng chập, bà bối rối khi gặp
phải những khó khăn tầm thường nhất, và mỗi việc rủi nào bà cũng cứ
cường điệu quá lên.
Ngay lúc vào truyện, chúng ta đã có nói rằng gia đình Epantsin đã tạo
dựng được một uy tín thực sự và rộng rãi. Ngay chính tướng Ivan
Fedorovits, một nhân vật có nguồn gốc rất mù mờ, rõ ràng là được mọi
người kính nể. Mà quả ông ta xứng đáng được kính nể lắm chứ, ông ta giàu
có lại còn là một nhân vật “không thể bỏ qua” được, hai nữa, ông là một
người vô cùng lịch lãm, dù không phải là thông minh lắm. Nhưng hình như
rằng một chút tối trí cũng gần giống một đức tính quan yếu, nếu không phải
là cho mọi nhà hoạt động, thì ít ra cũng là cho những kẻ chú tâm đến việc
kiếm tiền. Sau hết, ông tướng có phong thái đường hoàng, khiêm tốn, biết
yên lặng, đồng thời biết tránh không để người ta giẫm lên chân mình-mà đó
không phải vì thân danh ông là một vị tướng, mà chính vì ông là con người
có danh dự và lương hảo. Và điều quan trọng hơn, là ông được giới có thế
lực mạnh mẽ che chở. Về phần Lizaveta Prokofievna, như chúng ta đã giải
thích trước đây, bà thuộc một dòng họ danh giá, dù người Nga chúng ta
