chẳng vì nể gì lắm điều đó, nếu thiếu đi những mối quan hệ cần thiết.
Nhưng bà tạo được những mối quen biết lớn làm hậu thuẫn cho bà; bà được
kính trọng và được lắm nhân vật thần thế quý chuộng và dĩ nhiên, mọi
người đều theo bước các nhân vật đó mà trọng đãi bà. Đã hẳn là những
chuyện rắc rối trong gia đình bà thật vô căn cứ, những nguyên cớ cũng vu
vơ và được thêu dệt quá đáng đến nực cười, nhưng đã hẳn nếu bạn có một
mụn cóc nổi trên trán hay trên mũi thì hình như người ta chẳng còn biết làm
gì hơn là cứ ngó cái mụn cóc ấy của bạn mà cười cợt, mà chê bai bạn vì cái
mụn ấy, dù cho bạn có là người khám phá ra châu Mỹ cũng vậy. Đã rõ là
Lizaveta Prokofievna bị xã hội xem là “kỳ quặc”, thế nhưng điều đó không
ngăn trở người ta kính bà; nhưng rốt rồi Lizaveta Prokofievna lại không
còn tin là người ta kính trọng bà nữa-đó mới là chỗ rắc rối. Nhìn mấy cô
con gái, bà thấy quặn thắt vì nỗi nghi ngờ rằng bà cứ mãi mãi làm hỏng
tương lai của họ, và rằng tâm tính bà mới buồn cười, bất nhã và khó chịu
làm sao. Chính thế nên bà đã không ngớt buộc tội chồng con bà, và cãi
nhau với họ suốt ngày trong khi bà yêu thương họ đến quên mình, đầy vị
tha và nồng nàn.
Điều khiến bà tư lự nhất ấy là bà cứ nghĩ rằng các con gái bà cũng đang
đi đến chỗ kỳ quặc như bà và những đứa con gái như thế thì sẽ không và
không thể có mặt trong giới thượng lưu nổi. “Rồi chúng cũng đến lớn lên
mà theo hư vô chủ nghĩa mất thôi!”-Bà cứ tự nhủ hoài như vậy. Trong năm
qua, và nhất là dạo gần đây, cái ý tưởng buồn thảm này cứ dần dần ăn sâu
vào tâm trí bà. Đầu tiên bà cứ tự hỏi: “Tại sao chúng không chịu lấy chồng?
Chúng làm thế để hành hạ mẹ chúng mà, mục đích sống của chúng là vậy;
lại là thói học đòi những tư tưởng tân thời và vấn đề nữ quyền dễ ghét đấy
thôi! Thì không phải sáu tháng trước đây, Aglaia đã tính tới chuyện cắt đi
mái tóc diễm lệ của nó là gì? (Lạy Chúa, thuở còn son trẻ tôi đâu có được
suối tóc đẹp như thế!). Tay nó đã lăm lăm cầm kéo, ta đã phải quỳ gối
xuống mà van vỉ nó! Ừ thì nó làm như thế vì oán hận, cho thỏa cái ý làm
khổ mẹ nó, bởi vì nó là đứa con gái độc ác, ương ngạnh và được nuông
chiều quá, nhưng mà nhất là nó ác lắm, ác lắm! Ác lắm! Nhưng há không
