– Thưa hoàng thân, tôi vô cùng thích thú những cuộc tranh luận như thế
này, thật là những cuộc bàn cãi thông thái lắm. - Keller nói, hắn vặn vẹo
trong ghế ngồi với vẻ khoái trá ra mặt. - Thật là thông thái và đầy màu sắc
chính trị, - hắn nói thêm và chợt quay sang Evgeni Pavlyts ngồi gần sát bên
cạnh hắn. - Ông biết không, tôi rất thích đọc báo đăng những vụ tranh luận
tại Nghị viện Anh quốc. Tôi không có ý lạm bàn những điều họ bàn cãi
đâu, vì tôi đâu phải là chính trị gia, như ông cũng biết đấy, nhưng tôi lưu
tâm đến cái cung cách thảo luận của họ, có thể nói là, hệt như các chính trị
gia, những là: “vị tử tước cao quý đang hiện diện trước mặt tôi đây”, “vị bá
tước tôn quý đã chia sẻ quan điểm cùng tôi”, “nhân vật đối lập rất đáng
ngưỡng mộ của tôi, người đã khiến Âu châu rung động vì đề nghị của
ngài”, đó, tôi có ý bảo tất cả những câu cú, những ngôn từ chính trị tinh vi,
tế nhị đó, tất cả những thủ tục nghị trường của một dân tộc tự do mới là
điều tôi yêu thích! Tôi khoái hết sức! Thưa hoàng thân, tôi lấy làm vô cùng
khoái trá về điều đó! Trong chỗ sâu kín của linh hồn, tôi luôn luôn là một
nghệ sĩ. Tôi thề đúng như vậy đó, thưa ông Evgeni Pavlyts.
– Vậy thì ý ông muốn nói là, - Gania đang đấu lý sôi nổi ở góc phòng
bên kia, - hệ thống đường hỏa xa là một tai ách, một sự tàn phá của nhân
loại, một dịch lệ đã trút xuống trái đất để làm ô uế “nước trường sinh” chứ
gì? Có phải thế không nào?
Buổi tối hôm ấy, Gavrila Ardalionyts thật hết sức hăng say, vui vẻ và
hứng chí, hoàng thân nhận thấy như vậy. Đã hẳn là gã đang đùa Lebedev,
đang khích lão, nhưng rồi chính gã sau đó lại đâm nổi nóng.
– Không, không phải là đường hỏa xa đâu ông ơi, - Lebedev bẻ lại ngay,
lúc đó lão hứng quá và cảm thấy sướng khoái vô biên. Đường hỏa xa không
thôi đâu có làm ô uế “nước trường sinh”, nhưng điều đáng nguyền rủa
chính là toàn thể, chính là trọn vẹn sự đời đấy, ngài ạ, nghĩa là trọn vẹn cái
khuynh hướng đã bắt rễ từ nhiều thế kỷ qua trong toàn diện các lĩnh vực
khoa học và các lĩnh vực thực tiễn, có lẽ mới thực sự đáng nguyền rủa đấy,
ngài ạ.
