vậy mà quý vị lại cười nhạo báng hình hài của quỷ, giống như Voltaire
vậy, cười chân quỷ, đuôi quỷ, sừng quỷ, những thứ mà quý vị bịa đặt ra, vì
giống tà linh này là một con quỷ to lớn, khủng khiếp và hắn không có chân,
không có sừng như quý vị vẽ vời ra đâu. Nhưng ở đây không phải là một
“vấn đề ma quỷ”.
– Sao ông biết đó không phải là một “vấn đề ma quỷ”? - Ippolit chợt kêu
lên và cười như điên dại.
– Ý nghĩ của cậu thật tinh tế và hàm súc lắm, - Lebedev đồng tình. -
Nhưng, một lần nữa, vấn đề không phải ở chỗ đó. Vấn đề của chúng ta là
“nguồn nước trường sinh” đã bị hao mòn đi vì cớ sự gia tăng của…
– … Đường ray xe lửa chăng? - Kolia buột miệng.
– Không phải là đường hỏa xa đâu, hỡi người bạn trẻ hăng hái kia,
nhưng là trọn vẹn cái khuynh hướng mà hệ thống hỏa xa ấy phục vụ, có thể
nói như một tiêu biểu của kĩ thuật. Xe lửa xả tốc lực chạy đây đó, kêu rổn
rảng, xinh xịch, tất cả nhằm mưu cầu hạnh phúc mà họ nói là cho nhân
loại! Một nhà tư tưởng xuất thế nào đó đã than phiền rằng: “Loài người đã
đâm ra ồn ào hết sức và quá thiên về kỹ nghệ, cho nên không còn bao nhiêu
sự thư thái cho tâm linh”. Nhưng một tư tưởng gia khác, người thường đi
đây đi đó, lại sẵn sàng trả đũa một cách hiu hiu đắc thắng: “Có lẽ thế,
nhưng tiếng động rổn rảng, xình xịch của xe lửa có thể đem bánh mì đến
cho nhân loại đang chết đói thì có lẽ còn hay hơn là sự thư thái cho tâm
hồn”,
- rồi hãnh diện mà bỏ người kia ra đi. Nhưng mà tôi, thằng
Lebedev dễ ghét này, lại không tin ở xe lửa đem bánh mì, đem cơm áo đến
cho nhân loại! Vì nếu xe lửa đem cơm bánh đến cho nhân loại mà không
hành động dựa trên một căn bản đạo đức thì nó có thể lạnh lùng gạt ra
ngoài một phần lớn nhân loại không cho họ được thụ hưởng ân huệ mà nó
đem đến đó, như đã từng xảy ra rồi.
– Xe lửa mà ông nói đến có thể lạnh lùng gạt thiên hạ ra ngoài được
sao? - Một người hỏi.
– Thì đã xảy ra rồi đó, - Lebedev nhắc lại, không buồn chú ý đến câu hỏi
đó. - Chúng ta đã có một người bạn của nhân loại là Maltux
