màn tra tấn, dịch lệ, phong cùi cùng tất cả những cảnh địa ngục trần gian
vượt ngoài sức chịu đựng của con người, sở dĩ con người đã chịu đựng nổi
những điều kể trên chính là nhờ nguồn tư tưởng đó đã ràng buộc nhân loại
với nhau và hướng dẫn tâm hồn họ, làm sinh hoa kết trái cho “nguồn nước
trường sinh”… Hãy chỉ cho tôi xem một điều gì mạnh mẽ được như thế
trong thời đại của tội ác và của đường hỏa xa chúng ta đây- nghĩa là, ta phải
nói là thời đại của tàu thủy chạy hơi nước và của đường hỏa xa, nhưng tôi
chỉ nói là thời đại của tội ác và của đường hỏa xa bởi vì tôi say, nhưng mà
đúng vậy. Hãy chỉ cho tôi thấy một tư tưởng nào ràng buộc con người lại
với nhau ngày hôm nay có mãnh lực bằng nửa cái tư tưởng của thời đại ấy?
Vậy thì, dám chắc rằng “nguồn nước trường sinh” đã không bị hao mòn
hay bị uế tạp bởi “Ngôi sao Ngải Cứu” đó, bởi hệ thống đường ray xe lửa
chằng chịt làm rối trí con người đó đâu. Và đừng toan dọa tôi với sự thịnh
vượng, giàu có của quý vị, với sự họa hiếm của nạn đói kém, và với tốc độ
của các phương tiện giao thông! Ở đâu giàu thịnh hơn, ở đó sức mạnh suy
giảm đi; nguồn tư tưởng ràng buộc con người lại với nhau không còn tồn
tại nữa; mọi sự đều hóa ra mềm nhũn, mọi sự đều mục nát, và con người
cũng mục nát, hư thối luôn. Vâng, tất cả mọi người chúng ta đều mục nát
hết! Nhưng như thế đủ rồi, đó không phải là một vấn đề cho lúc này. Vấn
đề cho lúc này, thưa hoàng thân tôn kính, là dọn thức ăn lên cho quý khách
của chúng ta dùng, có phải thế không ạ?
Lebedev đã khiến cho một vài vị thính giả đâm bực bội thật sự (cũng nên
ghi nhận rằng trong suốt lúc đó, rượu cứ mở nút đều đều), bây giờ lão lại
lập tức xoa dịu tất cả các đổi thủ của mình bằng lời kết luận bất ngờ đó.
Lão ta gọi cách kết luận như vậy là một “ngón nghề xoay ngược tình thế
của trạng sư”. Tiếng cười vui lại vang dậy, quan khách lại hân hoan, khoái
trá, mọi người đều đứng dậy khỏi bàn cho duỗi chân, duỗi cẳng và thơ thẩn
thả dạo trên hàng hiên. Chỉ có Keller là vẫn còn bất mãn với bài diễn thuyết
của Lebedev và hắn bực mình ghê lắm.
– Y công kích sự giáo huấn, у tuyên truyền cho thói cuồng tín của thế kỷ
mười hai, у nhăn mặt làm điệu, làm bộ và không có một chút thực tâm nào
