với Nina Aleksandrovna để “làm tan nát cõi lòng bà”. Chúng ta cũng chớ
nên quên rằng, những động lực tiềm ẩn sau những hành động của con
người thường ra lại vô cùng phức tạp và biến thiên hơn chỗ chúng ta lý
luận theo thường tình, và cũng hiếm khi chúng ta định nghĩa chúng cho
chính xác được. Lắm khi, cách hay nhất là kẻ thuật chuyện chỉ nên trình
bày sự kiện mà thôi. Ở đây, chúng ta cũng áp dụng cách ấy để thuật lại cảnh
bi hài đang diễn ra cho ông tướng này; vì dù sao đi nữa, chúng ta cũng cần
phải dành cho nhân vật phụ này nhiều sự lưu tâm đặc biệt hơn mức chúng
ta trù tính lúc vào truyện.
Các biến chuyển xảy ra theo lớp lang dưới đây:
Sau chuyến đi Petersburg lùng kiếm Ferdysenko, Lebedev trở về trong
ngày với ông tướng, lão cũng chẳng nói năng gì với hoàng thân cả. Giá
hoàng thân lúc đó đừng quá bị chia trí và đắm mình vào những mối ưu tư
quan trọng khác, chắc chàng đã nhận ngay ra được trong hai ngày đó,
chẳng hiểu sao Lebedev không những không lý giải điều gì với chàng cả,
mà còn cứ cố tình tránh mặt chàng. Rốt cuộc, khi nhớ lại chuyện đó chàng
mới ngạc nhiên nhận ra rằng trong hai hôm ấy, những lúc tình cờ gặp
Lebedev, chàng đều trông thấy lão tươi cười, hớn hở và gần như lúc nào
cũng có ông tướng ở bên cạnh. Đôi bạn chẳng khi nào dứt nhau ra được.
Đôi lúc hoàng thân nghe trên gác có tiếng trò chuyện to tiếng, những cuộc
tranh luận vang dậy tiếng cười và một lần kia đã khuya lắm rồi, chợt lại có
tiếng hát, hát những đoản khúc nhà binh vui nhộn, chàng nhận ra được
giọng khàn khàn của ông tướng. Nhưng khúc hát chợt dứt ngang và yên
lặng lại nối tiếp sau đó. Thế rồi một chuyện sôi nổi rõ là của mấy anh say
diễn ra suốt cả tiếng đồng hồ. Người ta đoán được đôi bạn yến ẩm đó đang
ôm nhau và một vị rốt cuộc đã bật lên khóc. Sau đó, một cuộc cãi vã dữ dội
bùng ra bất ngờ, nhưng cũng vội tàn ngay. Suốt lúc ấy, Kolia trông có vẻ
băn khoăn hết sức. Hoàng thân thường vắng mặt suốt ngày và chàng về nhà
rất muộn; người nhà cho chàng hay rằng Kolia tìm chàng suốt ngày và cứ
hỏi thăm chàng. Nhưng lúc hai người gặp nhau, Kolia lại chẳng có chuyện
gì đặc biệt để nói ngoài chuyện nó hết sức “bất mãn” với ông tướng về
