– Ô, thế thì quá lắm, - ông già lắp bắp và nhìn Ivan Fedorovits với vẻ
kinh ngạc.
– Sao lại thế được? Công giáo không phải là đạo của Đấng Christ ư? -
Ivan Pet’rovitr ngồi trên ghế quay lại. - Thế thì nó là đạo gì?
– Không phải đạo của đấng Christ là thứ nhất! - Hoàng thân lại lên tiếng
cực kỳ xúc động và gay gắt quá độ, - đó là thứ nhất, còn thứ hai, Công giáo
La Mã còn tệ hại hơn cả chính chủ nghĩa vô thần, đó là quan điểm của tôi!
Phải! Ý tôi thế đó! Chủ nghĩa vô thần chỉ truyền bá số không thôi, còn chủ
nghĩa Công giáo còn tiến xa hơn: Nó truyền bá đấng Christ đã bị xuyên tạc,
bị chính nó vấy bẩn và phỉ nhổ, một Christ đối nghịch! Nó truyền bá kẻ
phản Chúa, tôi thề với các vị đó, tôi cam đoan với các vị đó! Đó là niềm tin
quyết từ lâu của riêng tôi, và nó đã giày vò tôi lắm lắm… Chủ nghĩa Công
giáo La Mã giảng thuyết, rằng thiếu quyền lực quốc gia toàn cầu thì nhà thờ
không trụ vững trên trái đất, và hô hào: “Non possumus”.
Theo tôi,
Công giáo La Mã thậm chí không là một tín ngưỡng mà là sự kế tiếp kiên
quyết của Đế chế Tây La Mã, và trong nó tất thảy đều tuân thủ tư tưởng
này, bắt đầu từ tín ngưỡng. Giáo hoàng chiếm đất đai, ngai vàng trên trần
thế và cầm lấy gươm đao; từ bấy đến giờ vẫn thế, chỉ có điều bổ sung thêm
vào với gươm là sự dối trá, sự ranh mãnh, sự lừa đảo, tính cuồng tín, điều
mê tín, sự độc ác, đùa giỡn bằng những tình cảm thiêng liêng, chân thực,
chất phác, nồng nhiệt nhất của nhân dân, tất cả, người ta đổi tất cả lấy tiền,
lấy quyền lực trần thế thấp hèn tuốt. Và đây mà lại không là học thuyết
phản Christ ư?! Chả phải chủ nghĩa vô thần từ đó mà ra hay sao? Từ chúng,
từ chính Công giáo La Mã ấy, đã nảy sinh chủ nghĩa vô thần! Trước hết chủ
nghĩa vô thần bắt đầu từ chính họ: Vậy họ có thể gieo tín ngưỡng cho chính
họ được hay không? Chủ nghĩa vô thần củng cố từ sự tởm lợm đối với họ,
nó là con đẻ của sự dối trá và sự bất lực tinh thần của họ! Chủ nghĩa vô
thần ấy! Ở chúng ta chỉ còn một số tầng lớp đặc biệt, như mới gần đây
Evgeni Pavlyts đã diễn đạt thật sắc sảo, những tầng lớp mất gốc không tin
tưởng thôi; còn ở châu Âu kia chính những đám đông dân chúng khủng
khiếp đã bắt đầu không tin tưởng rồi, - trước tiên do tăm tối và do lừa đảo,
