được nữa. Tôi đoan chắc với các vị rằng nhờ có trẻ con, cô ta đã ra đi thanh
thản, không kém phần hạnh phúc. Nhờ có chúng, cô đã quên được nỗi khổ
đau bi thiết của mình, dường như cô đã nhận được sự tha thứ của chúng vì
mãi cho đến lúc lâm chung cô vẫn coi mình là người mang trọng tội. Như
những chú chim non, sáng sáng chúng đã đập cánh vào cửa sổ nhà cô và cất
tiếng ríu ran: “Nous t’aimons, Marie!”.
Cô chết rất nhanh. Trước đó, tôi
cứ nghĩ là cô còn sống rất lâu nữa ấy. Ngay trước hôm cô mất, tôi đã ghé
thăm cô trước lúc trời sẩm tối; hình như cô đã nhận ra tôi, và tôi đã bắt tay
cô lần cuối cùng, một bàn tay khô héo biết bao! Vậy mà ngay sáng hôm
sau, mọi người đã đến tìm tôi để báo tin là Marie đã chết. Thật không có
cách nào để ngăn cản bọn trẻ con được nữa: chúng bày đầy hoa lên linh
cữu, đội vòng hoa lên đầu cô. Vị mục sư trong nhà thờ không còn thóa mạ
cô gái xấu số giờ đây đã thành người thiên cổ. Lễ mai táng rất vắng người,
hầu như chỉ có mấy kẻ tò mò ghé xem cho biết; nhưng đến lúc chuyển linh
cữu thì bọn trẻ con xúm cả lại đòi khiêng. Vì chúng không khiêng nổi nên
người lớn phải ra tay, còn tất cả bọn trẻ con thì cứ vừa chạy theo vừa khóc.
Từ đó phần mộ của Marie được các bé chăm sóc thường xuyên: năm nào
mộ cũng đầy hoa, chúng còn trồng hồng ra khắp xung quanh. Nhưng cũng
ngay sau đám tang này cả làng đã phát động cao trào tẩy chay tôi về chuyện
trẻ con. Thủ xướng việc này là vị mục sư và ông giáo ở trường. Bọn trẻ bị
nghiêm cấm không được gặp tôi, còn ngài Sneider thì có trách nhiệm theo
dõi vấn đề này. Nhưng bọn trẻ và tôi vẫn nhìn thấy nhau, vẫn từ xa ra hiệu
cho nhau. Chúng vẫn gửi cho tôi những mẩu giấy nhỏ. Về sau, tất cả những
chuyện đó đều đã lùi xa, nhưng hồi đó thì phải nói là rất thú. Thậm chí tôi
còn trở nên thân thiết hơn với bọn trẻ qua chuyện tẩy chay này. Vào năm
cuối cùng, thậm chí tôi đã dàn hòa với thầy Tibo và cha mục sư. Riêng ngài
Sneider thì vẫn nói dai và tranh cãi mãi với tôi về cái “chủ trương” tai hại
của tôi đối với trẻ con. Chủ trương cái của nợ gì mới được cơ chứ! Cuối
cùng ngài Sneider đã nhồi nhét cho tôi một ý tưởng rất lạ, - mà lại ngay
trước lúc tôi lên đường về nước, - ngài nói với tôi rằng ngài tin chắc rằng
tôi hoàn toàn là một đứa trẻ con, có nghĩa là tôi chỉ được cái to xác và mặt
