Cố gắng chống đối đầu tiên gắn với ý tưởng do chính xã hội tư bản gợi
ra, mặc dù cậu bé ngây thơ giữ kín nó như một phát hiện quan trọng của
riêng mình. Trong ước mơ của Arkady “số tài sản kiếm được bằng con
đường nhiên trì và không ngừng dành dụm” sẽ đem lại cho kẻ tầm thường,
không ai biết, một sự vĩ đại và tự do vô tận. Những đồng tiền điều khiển thế
giới sẽ nâng cậu lên cao hơn Copernicus và Shakespeare. Kể ra ước muốn
trở thành Rothchild
của Arkady có sự độc đáo của nó, phản ánh bản chất
trong sạch của cậu. Arkady không định trở thành “kẻ cho vay nặng lãi”, cậu
nói: “Tôi không muốn và cũng sẽ không bao giờ đè nén, làm khổ bất cứ ai,
tôi không định trả thù bất cứ ai”, có bao nhiêu triệu, tôi sẽ đem tặng hết cho
mọi người, cứ để cho xã hội phân chia toàn bộ tài sản của tôi, còn tôi sẽ lại
không một xu dính túi!” Lập luận rắc rối của Arkady vừa có sự khao khát
tự khẳng định hình bằng bất cứ giá nào, vừa có một mục đích cao cả là hiến
toàn bộ tài sản cho xã hội mà không cần ai biết đến. Chính “ý tưởng” này
cuối cùng đã dẫn đến sự thú nhận của Arkady, khi cậu giã từ ước vọng giàu
có và cố thực hiện những hoạt động có ích cho xã hội. Con đường tìm tòi
tinh thần của Arkady trong tiểu thuyết vận động từ “ý tưởng Rothchild”
đến sự đổi mới hoàn toàn.
Trước khi Dostoevsky viết về thời thơ ấu và niên thiếu của Arkady
Dolgoruky, đã có một sáng tác vĩ đại của L. Tolstoi.
Dostoevsky sau khi mãn hạn lưu đày trở về đã chú ý đến tác phẩm
Thời thơ ấu và niên thiếu của Tolstoi đăng trên tạp chí “Người đương thời“.
Ông nhờ một ký giả “làm ơn cho biết L.T là ai?” Sau đó ông viết cho nhà
thơ A.N.Maikov: “Tôi rất thích L.T”. Trong bản thảo Chàng Thiếu Niên,
Dostoevsky nhiều lần nhắc đến tác giả Thời thơ ấu và niên thiếu, một mặt
ông muốn đạt tới chiều sâu phân tích tâm lý “như Lev Tolstoi”; mặt khác,
ông nhấn mạnh tính cách hoàn toàn khác của nhân vật Arkady, đại điện cho
một môi trường và một thời đại hoàn toàn khác.
Arkady Dolgoruky không chỉ về lứa tuổi, xuất thân, lối sống, mà cả về
toàn bộ thế giới quan, đều đại biểu cho thế hệ trí thức mới. Cậu coi việc đổi
