- Nhưng bây giờ đủ rồi, - Versilov quay sang phía mẹ tôi, mặt bà rạng
rỡ hẳn lên (còn khi ông ta nói với tôi, thì mẹ tôi rùng mình), - ít ra là thời
gian đầu xin đừng để tôi nhìn thấy trò khâu vá. Arkady là một thanh niên
thời đại, có lẽ phần nào ngả theo chủ nghĩa xã hội, bạn thân mến ơi, anh
nên nhớ rằng những người thích nhàn tản nhất chính là nhân dân lao động
đấy!
- Có lẽ họ thích nghỉ ngơi, chứ không phải thích nhàn tản.
- Không, chính sự nhàn tản, hoàn toàn không làm gì hết; lí tưởng ở đó!
Tôi biết có một người lúc nào cũng làm việc, tuy không xuất thân từ nhân
dân. Người ấy có khả năng khái quát cao. Ông ta ngày ngày trong suốt cuộc
đời cứ say sưa mơ ước được nhàn tản hoàn toàn, nghĩa là ông ta đưa lý
tưởng đến mức tuyệt đối - đến tự do mơ mộng và lặng ngắm nhàn tản; ông
ta cứ miệt mài như thế cho đến lúc kiệt sức gục xuống bàn làm việc; không
chạy chữa được nữa, ông ta chết trong bệnh viện. Đôi khi tôi sẵn sàng kết
luận nghiêm túc, rằng niềm vui lao động là do những người nhàn tản bịa ra,
tất nhiên với thiện ý. Đó là một trong những “ý tưởng Genève” cuối thế kỷ
trước
. Chị Prutkova này, hôm kia tôi có cắt trên báo, một mục quảng cáo,
nó đây (ông rút từ túi áo gilet ra một mảnh giấy), đây là một trong vô số
“sinh viên” biết các ngôn ngữ cổ điển, toán học và sẵn sàng kèm cặp học
trò ở bất cứ đâu. Chị nghe này: “Cô giáo luyện thi môn Số học vào mọi
trường học (xin lưu ý, vào tất cả các trường nhé)”. Chỉ một dòng thôi, mà
đầy đủ chưa! Luyện thi môn Số học vào tất cả các trường! Đó là cái đói
thuần túy, là mức cuối cùng của sự túng thiếu. Cái sự vụng về ở đây mới
cảm động làm sao! Chắc chắn cô này chưa từng học làm cô giáo và cũng
chắc gì đã biết dạy Toán. Vậy mà cô ta phải mang đồng rúp cuối cùng đến
đăng báo mẩu quảng cáo, rằng có khả năng luyện thi môn Số học vào mọi
trường học. Per tutto mondo e in altri siti
- Trời, ông Versilov, nên giúp cô ta! Cô ta sống ở đâu vậy? - dì
Prutkova thốt lên.
- Có nhiều người như thế lắm! - Versilov đút mẩu giấy vào túi.
