hài lòng, tỉnh táo đón nhận cái chết một cách êm thấm, tận hưởng từng
ngày đến phút cuối cùng và vui vẻ ra đi như một bông lúa ngả vào lượm
lúa, thực hiện cho trọn cái bí mật của mình.
- Bác luôn luôn nói đến “bí mật”. Thế nào là “thực hiện cho trọn cái bí
mật của mình” ạ? - Tôi hỏi và nhìn ra cửa. Tôi mừng rằng chỉ có hai chúng
tôi, xung quanh hoàn toàn yên ắng. Mặt trời hoàng hôn rọi vào cửa sổ. Ông
già nói hơi trịnh trọng, nhưng rất chân thành và xúc động, tự hồ ông quả
thật vui mừng vì sự xuất hiện của tôi. Song tôi nhận thấy ông đang lên cơn
sốt. Tôi cũng là bệnh nhân, cũng như lên cơn sốt từ lúc bước vào đây.
- Bí mật ấy à? Tất cả đều là bí mật, anh bạn ạ, bí mật của chúa Trời có
trong hết thảy. Bí mật ấy chứa đựng trong mỗi cái cây, mỗi hạt bụi. Con
chim nhỏ đang hót, ngôi sao lung linh trên bầu trời đêm - tất cả đều là bí
mật như nhau. Còn bí mật lớn nhất là cái gì đang chờ linh hồn con người ở
thế giới bên kia. Thế đấy, anh bạn!
- Cháu chưa hiểu ý bác… Cháu dĩ nhiên không định chọc tức bác, và
xin bác tin rằng cháu cũng tin vào chúa Trời; nhưng tất cả các bí mật ấy
phải được phát hiện bằng trí tuệ, và cái gì chưa phát hiện được, thì sau này
cũng sẽ được phát hiện, trong thời gian sớm nhất. Thực vật học biết rõ cái
cây mọc như thế nào, sinh lí học và giải phẫu học thậm chí biết tại sao chim
hót; còn về các ngôi sao, người ta không chỉ đếm được, mà còn tính được
sự chuyển động của chúng chính xác đến từng phút; bởi vậy có thể dự báo
trước hàng ngàn năm, đúng đến từng phút, bao giờ sẽ xuất hiện sao chổi;
hiện nay người ta đã biết được thành phần của những hành tinh rất xa. Bác
hãy sử dụng kính hiển vi, là dụng cụ có thể phóng đại vật thể hàng triệu lần,
bác quan sát một giọt nước trong kính hiển vi, bác sẽ thấy đó là cả một thế
giới mới với vô số sinh vật. Đó, cái bí mật ấy đã được phát hiện rồi.
- Ta có nghe đến dụng cụ đó, chú bồ câu nhỏ ạ, ta đã nghe nhiều lần.
Tất nhiên, điều đó rất tuyệt; tất cả được trao cho con người là theo ý muốn
của thượng đế; chẳng phải tự dưng thượng đế thổi hơi thở cuộc sống vào
con người: “Hãy sống và nhận thức đi”.
